Ο Πάπας ΛΕΩΝ ΙΔ´καὶ Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ὁ Πάπας Λέων ΙΔ΄ καὶ ἡ Ὀρθοδοξία

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

 .            Μετὰ τὴν ἐκλογὴ τοῦ νέου Πάπα Λέοντος ΙΔ΄ καὶ τὶς πρῶτες του ὁμιλίες – παρεμβάσεις στὰ διεθνῆ ζητήματα, εἶναι πολλὲς οἱ προβλέψεις καὶ οἱ ἀναλύσεις ποὺ δημοσιεύονται στὰ διεθνῆ ΜΜΕ. Ὅμως γιὰ τοὺς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς, ποὺ γνωρίζουν τὴν ἐκκλησιαστικὴἱστορία, ἔχει δικαιολογημένα προκληθεῖ ἀνησυχία γιὰ τὴν πορεία τοῦ νέου Πάπα. Αἰτία τὸ ὄνομα ποὺἐπέλεξε καὶ ἡ δήλωσή του πὼς θέλει ἡ παποσύνη του νὰ ὁμοιάζει μὲ ἐκείνη τοῦ Πάπα Λέοντος ΙΓ΄ (1878-1903). Πράγματι ὁ ἐν λόγῳ Πάπας σὲ δύσκολους καιροὺς γιὰ τὴν παπικὴ Ἐκκλησία ὑπῆρξε πολὺ ἐνεργητικὸς καί, πολιτικά, ἀποτελεσματικὸς στὸ νὰ ἀντιμετωπίσει «τὶς πλάνες τῶν, τότε, μοντέρνων πολιτικο-κοινωνικῶν θεωριῶν τοῦ σοσιαλισμοῦ, τοῦ κομμουνισμοῦ καὶ τοῦ μηδενισμοῦ. Ἐνίσχυσε ἠθικὰ καὶ ὑλικὰ τὴ δημιουργία «χριστιανικῶν» συνδικάτων καὶ πολιτικῶν κομμάτων καὶἔδρασε ἀποτελεσματικὰ κατὰ τῆς Μασωνίας καὶ ὑπὲρ τῆς οἰκογένειας – κατὰ τοῦ διαζυγίου.
.            Τὸ ἀρνητικὸ γιὰ τοὺς Ὀρθοδόξους ἦταν ὅτι  ὁ Πάπας ΙΓ΄ ἐνέτεινε σὲ προκλητικὸβαθμὸ τὶς ἀπὸ τοῦ 11ου αἰῶνος καὶ μετὰ   προσπάθειες τοῦ Βατικανοῦ νὰ τοὺς ὑποτάξει ὑπὸ τὴνἡγεμονία του. Ἡ  προκλητικὴ προπαγανδιστικὴ ἐπίθεση ποὺ ἐξαπέλυσε, μετὰ τὴ δημοσίευση σχετικῆς ἐγκυκλίου του, προκάλεσε τὴν ἔντονη ἀντίδραση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Αὐτὸ μὲ δική του αὐστηρὴ σὲ βάρος τοῦ Πάπα Ἐγκύκλιο, ποὺ δημοσιεύθηκε στὸ πατριαρχικὸ  περιοδικὸ«Ἐκκλησιαστικὴ Ἀλήθεια» στὶς 29 Σεπτεμβρίου 1895 (Ἀριθμ. Φύλ. 31) καταγγέλλει ὅτι:
«Ἐν ἐσχάτοις δὲ χρόνοις ὁ πονηρὸς διέσπασε ἀπὸ τῆς ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ καὶ ἔθνη ὁλόκληρα τῆς Δύσεως, ἐμφυσήσας τοῖς ἐπισκόποις τῆς Ρώμης φρονήματα ὑπερφιάλου ἀλαζονείας, ποικίλας γεννησάσης καινοτομίας ἀθέσμους καὶ ἀντευαγγελικάς… Οὕτω δὴ ὁ νῦν Μακαριώτατος πάπας Ρώμης Λέων ΙΓ΄… προσκαλεῖ τὴν καθ᾽ ἡμᾶς Ὀρθόδοξον Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίαν εἰς τὴν μετὰ τοῦ παπικοῦ θρόνου ἕνωσιν, ἐννοῶν τὴν ἕνωσιν ταύτην ὡς δυναμένην γενέσθαι μόνον δι’ ἀναγνωρίσεως αὐτοῦ ὡς ἄκρου ἀρχιερέως καὶ ὑπερτάτου πνευματικοῦ τε καὶ κοσμικοῦ ἄρχοντος τῆς καθόλου Ἐκκλησίας καὶ μόνου ἀντιπροσώπου τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τῆς γῆς καὶ πάσης χάριτος διανομέως».
.             Ἡ περὶ τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη Ἄνθιμο Σύνοδος καταγγέλλει ἐπίσης τὸ ἀκόλουθο: «Ἐπειδὴ ὅμως ἀπό τινος χρόνου ἡ παπικὴ Ἐκκλησία ἐγκαταλιποῦσα τὴν ὁδὸν τῆς πειθοῦς καὶ τῆς συζητήσεως, πρὸς κοινὴν ἔκπληξιν καὶ ἀπορίαν ἤρξατο σκανδαλίζειν τὰς συνειδήσεις τῶνἁπλουστέρων ὀρθοδόξων χριστιανῶν δι’ ἐργατῶν δολίων, εἰς ἀποστόλους Χριστοῦμετασχηματιζομένων, ἀποστέλλουσα  εἰς τὴν Ἀνατολὴν κληρικοὺς ὑπὸ τὸ ἔνδυμα καὶ τὸ κάλυμμα τῶν ὀρθοδόξων ἱερέων (Σημ. γρ. Πρόκειται γιὰ τοὺς οὐνίτες) καὶ ποικίλα ἄλλα ἀπατηλὰ μηχανωμένη μέσα πρὸς ἐπίτευξιν τῶν προσηλυτιστικῶν αὐτῆς σκοπῶν, ἀπολύομεν τὴν πατριαρχικὴν ταύτην καὶσυνοδικήν Ἐγκύκλιον ἐπὶ προφυλακῇ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως καὶ εὐσεβείας…».

.             Στὴ συνέχεια τῆς Ἐγκυκλίου ἐκφράζεται ἡ λύπη τοῦ Πατριάρχου καὶ τῶν περὶ αὐτὸν Συνοδικῶν ἀρχιερέων ποὺ βλέπουν «τὴν παπικὴν Ἐκκλησίαν ἐμμένουσαν ὑπεροπτικῶς εἰς αὐτὰς καὶ ἥκιστα συντελοῦσαν εἰς τὸν ἱερὸν τῆς ἑνώσεως σκοπὸν δι’ ἀποπτύσεως τῶν αἱρετικῶν τούτων καινοτομιῶν καὶ ἐπανόδου εἰς τὸ ἀρχαῖον καθεστὼς τῆς μίας, ἁγίας, καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, τῆς ὁποίας μέρος τότε καὶ αὐτὴ ἀπετέλει».

Διαβάστε επίσης:Το κήρυγμα του Σεβασμιωτάτου κατά τον πανηγυρικό Εσπερινό της Παναγίας της Βουρλιώτισσας στη Νέα Φιλαδέλφεια

  .             Στὴν παπικὴ ἐγκύκλιο ἀντέδρασε καὶ ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, τότε, τὸ 1895, διευθυντὴς τῆς Ριζαρείου Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν. Δημοσίευσε ἀπάντηση – διατριβὴ στὸ ἐπίσημο δημοσιογραφικὸ ὄργανο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος «Ἱερὸς Σύνδεσμος», ποὺ ἀναδημοσιεύθηκε στὸ Πατριαρχικὸ περιοδικὸ στὸ τεῦχος ἀριθμὸς 41 (8 Δεκεμβρίου 1895). Ἀναφέρει μεταξὺ ἄλλων ὁἍγιος:

«Χαρακτὴρ ἀνδρὸς ἐν λόγοις δείκνυται εἶπε κάποιος τῶν ἀρχαίων σοφῶν… Τὴν ἀλήθεια ταύτην μαρτυροῦσι καὶ αἱ πρότινος ἐκδοθεῖσαι δύο ἐγκύκλιοι τοῦ Πάπα, ὅπως καὶ ἡ ἔναγχοςἐγκύκλιος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, ἡ ἀπευθυνομένη πρὸς τὸν ἱερὸν κλῆρον καὶ ἅπαν τὸ εὐσεβὲς καὶ ὀρθόδοξον πλήρωμα τοῦ Ἁγιωτάτου Ἀποστολικοῦ καὶ Πατριαρχικοῦ Θρόνου Κωνσταντινουπόλεως… Ἐν ἅπασι πλήρης ἡ διαφορά. Αἱ μὲν τοῦ Μακαριωτάτου Πάπα ἐγκύκλιοι εἰκονίζουσι καθαρῶς τὸν χαρακτήρα τῶν Παπῶν καὶ περιγράφουν αὐτὸν τοιοῦτον, οἷον ἡ ἱστορία ἀπ’ αἰώνων ἀπεικόνισεν, ἡ δὲ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐγκύκλιος εἰκονίζει τὸν ἀληθῆχαρακτήρα τῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχῶν… Ἐν ταῖς ἐγκυκλίοις τοῦ Πάπα ἐμφαίνεται ἐγωισμὸς καὶ ὑπερορία, κόμπος καὶ μεγαλορρημοσύνη, ἀδιαφορία περὶ τὰ δογματικά, περὶ δὲ τῶν πρωτείων καὶ ἀρχῆς καὶ δόξης καὶ τὰ τοιαῦτα ζῆλος καὶ ἀγὼν καὶ θυσίαι καὶ ἐπιχειρήματα καὶ ἱστορικὴ ἀνακρίβεια καὶ πρὸς τὴν ἀλήθειαν περιφρόνησις, καὶ ἀξιώσεις καὶ ἀπαιτήσεις καὶ τραγελαφικαὶ ἑνώσεις καὶ κατὰ τὸ φαινόμενον ὑποχωρήσεις καὶ προσπεποιημένη ἀγάπη, καὶ σκοποὶ κρύφιοι, καὶ τόσα ἄλλα παραπλήσια τὰ ὁποῖα ἐπιλείψει με ὁ χρόνος διηγούμενον…
…Διὰ τῆς ἐγκυκλίου ὁ Πάπας θεωρεῖ καθῆκον ἑαυτοῦ νὰ προσκαλέσει δι’ ὑψηλοῦκηρύγματος πάντας τοὺς λαοὺς τῆς γῆς, ἵνα ὑποβάλωσι τὰ ἑαυτῶν σέβη τῇ ὑψηλῇ καὶ ἁγίᾳ αὐτοῦκορυφῇ λέγων: “Ἡγεμόνες καὶ λαοὶ τῆς οἰκουμένης, Λέων ὁ ΙΓ΄ εὐχὴν καὶ εἰρήνην ἐν Κυρίῳ ὑμῖν ἀποστέλλει καὶ προσκαλεῖται ὑμάςνα προσκυνήσητε τὴν εἰκόνα τὴν χρυσήν, τὴν ὁποίαν ἐπὶ τοῦ πεδίλου τοῦ ποδὸς ἑαυτοῦ ἔστησε, καὶ ἐὰν μὲν πεσόντες προσκυνήσητε, σωθήθεσθε, ἐὰν δὲ μή, βληθήθεσθε εἰς τὴν κάμινον τοῦ πυρὸς τὴν καιομένην, εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ”».
Καὶ ἐπιλέγει ὁ Ἅγιος Νεκτάριος: «Ἡ σοβαρὰ καὶ σεμνή, ἡ εἰλικρινὴς καὶ σαφής, ἡ πατρικὴκαὶ προτρεπτικὴ Ἐγκύκλιος τοῦ Πατριάρχου εἶναι ὄντως ἡ πρέπουσα ἀπάντησις πρὸς τὰς δύο ὑπερηφάνους ἐγκυκλίους τοῦ Μακαριωτάτου πάπα. Μόνη ἡ μελέτη ἀμφοτέρων δύναται νὰ πληροφορήσῃ τὸν ἀναγνώστην περὶ τοῦ διαπνέοντος ἐν αὐταῖς πνεύματος, ἐὰν τὸ πνεῦμα τῆςἀληθείας λαλῇ ἐν αὐταῖς, ἢ πνεῦμα ἄγνωστον ἐν τῇ Μιᾷ Καθολικῇ καὶ Ἀποστολικῇ Ἐκκλησία».
.             Σημειώνεται ὅτι ἀπὸ τὰ δύο ἐπὶ πλέον σχέδια ποὺ εἶχε γιὰ τὴν Ἑλλάδα ὁ πάπας Λέων ΙΓ΄ πέτυχε τὸ ἕνα. Ἵδρυσε τὸ «Λεόντειο Λύκειο», ἀλλὰ δὲν μπόρεσε νὰ πραγματοποιήσει τὸ σχέδιό του νὰ ἀνεγείρει μεγαλοπρεπῆ ναὸ στὴν Πάτρα, σὲ ἀνάμνηση, ὅπως εἶχε δηλώσει, τῆς νίκης τῶν (δυτικῶν) χριστιανῶν ἐπὶ τῶν Τούρκων τὸ 1571, κατὰ τὴ ναυμαχία τῆς Ναυπάκτου…
.             Ἐλπίζεται ὅτι τὸ πρότυπο διακυβερνήσεως τοῦ Βατικανοῦ καὶ τῆς ὑπ’ αὐτὸνἘκκλησίας, ποὺ θὰ ἀκολουθήσει ὁ Πάπας Λέων ΙΔ΄ νὰ μὴν ἀφορᾶ τὴν ὑπ’ αὐτὸν ὑποταγὴ τῆςὈρθοδοξίας. Οἱ πρῶτες ἐνδείξεις δὲν εἶναι θετικές. Σὲ μία ἀπὸ τὶς πρῶτες του ὁμιλίες ὁ νέος Πάπας ἀπευθύνθηκε στοὺς ὑπ’ αὐτὸν ἡγέτες τῶν παπικῶν της Ἀνατολῆς (Μαρωνιτῶν, Οὐνιτῶν κ.α.) καὶ δήλωσε ὅτι θὰ συνεχίσει τὴν πολιτικὴ τοῦ Λέοντα ΙΓ΄! Δηλαδὴ αὐτὴν ποὺ προκάλεσε, τότε, τὴν ἔντονη ἀντίδραση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου! Μὲ δεδομένο ὅτι ἡ σημερινὴ ἐκκλησιαστικὴ ἡγεσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου δὲν διατηρεῖ τὴν ἀντιμετώπιση τῆς παπικῆς Ἐκκλησίας, ποὺ εἶχε ὁ  Πατριάρχης Ἄνθιμος καὶ ἡ περὶ αὐτὸν Σύνοδος εἶναι ὑπαρκτὲς οἱ ἀνησυχίες γιὰ τὰ ἀποτελέσματα  τῶν σχέσεων Φαναρίου – Βατικανοῦ.
.             Γιὰ τὴν ἱστορία ἀναφέρονται οἱ Συνοδικοὶ Μητροπολίτες, ποὺ συνυπέγραψαν τὴν κατὰ τῆς παπικῆς ἀλαζονικῆς συμπεριφορᾶς ἔναντι τῶν Ὀρθοδόξων ἐγκύκλιο: Κυζίκου Νικόδημος, Νικομηδείας Φιλόθεος, Νικαίας Ἱερώνυμος, Προύσης Ναθαναήλ, Σμύρνης Βασίλειος, Φιλαδελφείας Στέφανος, Λήμνου Ἀθανάσιος, Δυρραχίου Βησσαρίων, Βελεγράδων Δωρόθεος, Ἐλασσῶνος Νικόδημος, Καρπάθου καὶ Κάσου Σωφρόνιος καὶ Ἐλευθερουπόλεως Διονύσιος.-

ΥΓ. Ὁ Πάπας στὴν ὁμιλία του πρὸς τοὺς ἡγέτες τῶν παπικῶν ἐκκλησιῶν τῆς Ἀνατολῆς μίλησε γιὰ τὴν πνευματικότητά της, ποὺ ἐκφράζεται μὲ  τὴ μετάνοια καὶ τὴν ἐπίγνωση τῶνἁμαρτιῶν. Στὸ σημεῖο αὐτὸ τῆς ὁμιλίας του χρησιμοποίησε τὴ λέξη «πένθος» (Σημ. γραμμένη στὰ ἑλληνικὰ) πού, ὅπως εἶπε, «ἦταν Ἕλληνας μυθικὸς θεός, ποὺ προσωποποιοῦσε τὴ θλίψη καὶ τὸ δῶρο τῶν δακρύων». Κατὰ τὴν ἄποψη εἰδικῶν φιλολόγων θεὸς «Πένθος» δὲν ὑπῆρξε στὴν ἑλληνικὴ μυθολογία.