Ἅγιος Ἰωάννης ἐπίσκοπος ἐρημίτης της Σύχλας – Οἱ ἑπτὰ βαθμίδες τῆς νηστείας

Μετὰ ἀπὸ ἕνα μῆνα ξεκίνησα πάλι γιὰ τὴν Συχαστρία. Εἶχα κάποια δουλειὰ μὲ τὸν π. Κλεόπα. Στὸν δρόμο μου προσευχόμουν νὰ συναντήσω τὸν ὅσιο γιὰ νὰ τοῦ δώσω τὸ χαρτὶ καὶ τὸ μελάνι. Εἶχα πάρει καὶ λίγο παξιμάδι, φροῦτα καὶ κρασί. Σὰν ἔφθασα στὸ ἴδιο μέρος ποὺ τὸν εἶχα πρὸ μηνὸς συναντήσει, ἐμφανίσθηκε ξαφνικὰ μπροστά μου ὁ ἡσυχαστὴς Ἰωάννης, χωρὶς νὰ ἀντιληφθῶ ἀπὸ ποιό μέρος κατηφόρισε. Τὸ πρόσωπό του ἦταν λευκό, φωτεινὸ καὶ διάχυτη τὸ ἐστόλιζε μία οὐράνια χαρά. Τὸ σῶμα του ἦταν μὲ τὸ ἴδιο σκληρὸ ἔνδυμα σκεπασμένο, στὸ ἀριστερό του χέρι κρατοῦσε τὸ κομποσχοίνι του καὶ τὸ δεξί του εἶχε ἀκουμπήσει στὸ στῆθος γιὰ νὰ λέγη τὴν καρδιακὴ προσευχή.
Ἀφοῦ τοῦ ἔβαλα μετάνοια καὶ τοῦ φίλησα τὸ χέρι, ὁ ὅσιος Ἰωάννης μὲ εὐλόγησε μὲ τὰ δυό του χέρια, μὲ ἀσπάσθηκε στὸ μέτωπο καὶ μοῦ εἶπε:
-Πάτερ Θεόδουλε, πηγαίνεις στὴν Συχαστρία; Καλλίτερα νὰ ἐπιστρέψης πίσω, διότι ὁ πατὴρ Κλεόπας (τότε ἦταν ἡγούμενος) ἀπουσιάζει. Εὑρίσκεται στὸ μοναστήρι Νεάμτς.
-Θεοφιλέστατε, τοῦ εἶπα μὲ συγκίνησι, σᾶς ἔφερα χαρτὶ καὶ μελάνι. Νὰ καὶ μερικὲς πέννες.
-Σὲ εὐχαριστῶ, πάτερ Θεόδουλε. Τὸ γνώριζα ὅτι θὰ μοῦ τὰ φέρης. Τὰ πῆρε καὶ τὰ ἔβαλε στὸν ντορβᾶ ποὺ εἶχε κρεμάσει στὴν πλάτη του.
-Νά, σᾶς ἔφερα καὶ μερικὰ τρόφιμα, νὰ τὰ πάρετε.
-Ὁ Θεὸς νὰ σὲ ἀνταμείψη γιὰ τὴν ἀγάπη σου, πάτερ Θεόδουλε, ἀλλὰ δὲν ἔχω καμμία ἀνάγκη ἀπ’ αὐτό. Φροντίζει ὁ Θεὸς γιὰ μένα!
Ματαίως ἐπέμενα νὰ τὰ δεχθῇ, μὰ οὔτε κἂν ἐκοίταξε νὰ ἰδῇ τί ἐπρόκειτο νὰ τοῦ δώσω. Γιὰ νὰ μὴ μὲ λυπήση ὁ καλὸς στρατιώτης τοῦ Χριστοῦ, πρόσθεσε αὐτὸ τὸν πνευματικὸ λόγο:
-Πάτερ Θεόδουλε, πόσο μεγάλη ὠφέλεια προκαλεῖ ἡ νηστεία γιὰ τὸν μοναχό! Νὰ ξέρης ὅτι ἑπτὰ εἶναι οἱ βαθμίδες τῆς νηστείας, δηλ. τὰ εἴδη τῶν τροφῶν μὲ τὰ ὁποῖα γίνεται ἡ νηστεία.

1. Ἡ κρεωφαγία. Αὐτὴ ἡ βαθμὶς εἶναι ἡ κατώτερη τῆς νηστείας, ἔστω καὶ ἐὰν ἐγκρατευώμεθα ἐνίοτε ἂπ’ αὐτό. Ὅσοι τρώγουν δὲν μποροῦν ποτὲ νὰ προοδεύσουν στὴν προσευχή.
2. Ἡ γαλακτο – χορτοφαγία. Σ’ αὐτὴ τὴν βαθμίδα δὲν τρώγουν κρέας, ἀλλὰ μόνο γάλα, τυρί, αὐτὰ καὶ κάθε εἴδους ἄγρια χόρτα. Ὅσοι ἀκολουθοῦν αὐτὴ τὴν νηστεία εὑρίσκονται στὸν δεύτερο βαθμὸ τῆς νηστείας, τὸν ὁποῖον τηροῦν συνήθως οἱ μοναχοὶ τῶν Κοινοβίων καὶ σπανίως οἱ λαϊκοί.
3. Ἡ χορτοφαγία. Σ’ αὐτὴ ἀνήκουν ὅσοι τρώγουν μόνο λαχανικὰ καὶ χόρτα, ἄγρια ἢ ἥμερα. Αὐτὸς εἶναι ὁ τρίτος βαθμὸς νηστείας τὸν ὁποῖο κρατοῦν oι πλέον ἐνάρετοι ἐκ τῶν μοναχῶν τῶν κοινοβίων. Ἀπὸ ἐδῶ ἀρχίζουν οἱ σκληρότεροι βαθμοὶ τῆς νηστείας. Τὴν χορτοφαγία τηροῦν κυρίως oι μοναχοὶ ἡσυχασταὶ καὶ oι ἀγωνισταὶ ἐρημῖται.
4. Ἡ φρουτοφαγία. Νὰ τρώγουν δηλαδὴ μία φορὰ τὴν ἡμέρα μόνο ψωμὶ καὶ ἥμερα φροῦτα, χωρὶς ὅμως νὰ γεύωνται ἄλλης τροφῆς. Ὅποιος φθάσει σ’ αὐτὴ τὴν βαθμίδα, μπορεῖ νὰ κυριαρχήση μὲ εὐκολία στὸ σῶμα του, στοὺς λογισμούς του καὶ μπορεῖ γρήγορα νὰ προοδεύση στὸν δρόμο τῆς προσευχῆς.
5. Ἡ καρποφαγία δημητριακῶν. Σ’ αὐτὴ τὴν βαθμίδα φθάνουν οἱ πλέον προοδευμένοι μοναχοὶ καὶ ἡσυχασταί, οἱ ὁποῖοι τρώγουν μόνο μία φορὰ τὴν ἡμέρα, μουσκεμένους στὸ νερὸ καρποὺς ἀπὸ σιτάρι, ἀραβόσιτο, φακές, μπιζέλια καὶ κεχριμπάρι κλπ.
6. Ἡ ξηροφαγία. Εἶναι ὁ ἕκτος βαθμὸς τῆς νηστείας γιὰ μοναχοὺς ποὺ ἀσκοῦνται μὲ σκληρὰ ἄσκησι στὶς ἐρήμους. Ὅσοι κάνουν αὐτὴ τὴν ἄσκησι τὶς νηστείας τρώγουν μόνο μία φορὰ τὴν ἡμέρα παξιμάδι μουσκεμένο στὸ νερὸ μὲ ἁλάτι ἢ ξύδι καὶ αὐτὰ μὲ μέτρο. Ἔτσι ἀσκοῦντο οἱ ἡσυχασταὶ τοῦ Νείλου.
7. Ἡ Θεία τροφή. Εἶναι ἡ τελευταία καὶ ὑψηλότερη ἀπὸ τὶς ἄλλες βαθμίδα, στὴν ὁποία φθάνουν λίγοι ἀπὸ τοὺς ἀσκητάς, μετὰ ἀπὸ μία μακροχρόνια ἄσκησι. Αὐτοὶ ἀρκοῦνται μόνο στὴν κοινωνία τῶν Ἀχράντων τοῦ Χριστοῦ Μυστηρίων, τὰ ὁποῖα λαμβάνουν μία ἢ δύο φορὲς τὴν ἑβδομάδα, χωρὶς νὰ γεύωνται ἄλλο τίποτε ἐκτὸς τοῦ νεροῦ. Μὲ τὴν χάρι τοῦ Θεοῦ, μετὰ ἀπὸ πολλοὺς πειρασμοὺς καὶ ἀγῶνες, ἔφθασα σ’ αὐτὸ τὸ μέτρο καὶ ἀρκοῦμαι μόνο στὴν κοινωνία τῶν Θείων Μυστηρίων, χωρὶς νὰ αἰσθάνωμαι ἀνάγκη ἀπὸ ψωμὶ ἢ λαχανικά.

Πηγή: «Πνευματικοὶ διάλογοι μὲ Ρουμάνους Πατέρες» τοῦ Ἄρχιμ. Ἰωαννικίου Μπάλλαν, Περὶ συντελείας, Ἄντιχρίστου καὶ Β’ Παρουσίας τοῦ Χριστοῦ, ἐπιμελεία Στύλ. Ν. Κεμεντζετζίδη, ἐκδ. «Ὄρθόδοξος Κυψέλη», Θεσσαλονίκη 1991, σελ. 221-225.

Συντάκτης