Της Έφης Ευθυμίου
Τον καθορισμό της ρωσικής γλώσσας ως «επίσημης» ομιλούμενης γλώσσας στην Ουκρανία καθώς και την «προστασία» της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία, ζήτησε ο Ρώσος πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν από τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ.
Δημοσίευμα των New York Times αναφέρει μάλιστα πως ο Αμερικανός πρόεδρος πρόκειται να θέσει το θέμα αυτό ως αίτημα του Ρώσου προέδρου Πούτιν, κατά τη συνάντησή του με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον τη Δευτέρα 18 Αυγούστου.
Η κυβέρνηση της Ουκρανίας έχει ψηφίσει νόμο σύμφωνα με τον οποίο καθίσταται απαγορευμένος οποιοσδήποτε θρησκευτικός οργανισμός που συνδέεται με τη Ρωσία.
Το νομοσχέδιο αυτό θεωρείται ότι στοχεύει ευθέως την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία (UOC) υπό τον Μητροπολίτη Ονούφριο, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος και με προσωπικές κυρώσεις καθώς του αφαιρέθηκε η ουκρανική υπηκοότητα.
Η UOC αποτελεί το εν Ουκρανία παράρτημα της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, με το καθεστώς της ωστόσο τα τελευταία χρόνια να είναι αρκετά αμφιλεγόμενο.
Τον Μάιο του 2022, λίγους μήνες μετά από την έναρξη της εισβολής των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία αποφάσισε την αυτονόμησή της από το Πατριαρχείο Μόσχας.
Σε μια συνεδρίαση του Συμβουλίου της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που διεξήχθη στα τέλη Μαίου του 2022 , εγκρίθηκαν τροποποιήσεις και προσθήκες στο καταστατικό της UOC για τη διοίκησή της, «υποδεικνύοντας την πλήρη αυτονόμηση και ανεξαρτησία της» από το Πατριαρχείο Μόσχας.
Ωστόσο, πρόκειται για μια μονομερή απόφαση που ελήφθη το 2022 και που έκτοτε δεν έχει διευκρινιστεί το καθεστώς της UOC, ενώ όλες οι Εκκλησίες αντιμετωπίζουν την UOC ως τμήμα του Πατριαρχείου Μόσχας και ως τέτοια συνεχίζουν να έχουν κοινωνία μαζί της.
Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ορθόδοξη Εκκλησία, δεν υπάρχει «ανεξάρτητη» Εκκλησία η οποία δεν είναι Αυτοκέφαλη. Και η UOC δεν έχει λάβει από κανέναν την Αυτοκεφαλία, πολλώ δε μάλλον από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, που έχει αυτή την αρμοδιότητα.
Αρκετοί δε από τους Ιεράρχες της UOC συνεχίζουν να μνημονεύουν τον Πατριάρχη Κύριλλο στις λειτουργίες τους.
Η ρωσική πλευρά, τόσο η πολιτική όσο και η θρησκευτική, δεν παραλείπει να αναφέρει συχνά την ανάγκη προστασίας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Στο τέλος Μαΐου 2025, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ και ο Πατριάρχης Μόσχας κ. Κύριλλος, υπερασπίστηκαν σε δηλώσεις τους την εκκλησία του Μητροπολίτη Ονουφρίου, υπογραμμίζοντας ότι «η Ρωσία δεν θα εγκαταλείψει τους Ορθόδοξους πιστούς της Ουκρανίας».
Χαρακτηριστικό είναι πως αντίστοιχες κινήσεις αποδυνάμωσης της ρωσικής επιρροής στις χώρες τους μέσω της Εκκλησίας, έχουν γίνει και από χώρες της Βαλτικής, όπως την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία, όπου οι αρχές των χωρών ψηφίζουν σχετικά νομοσχέδια.