ΑΒΡΑΑΜ Ε. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ
«Φωνή βοώντος εν τη ερήµω, ετοιµάσατε την οδόν του Κυρίου, ευθείας ποιείτε τας τρίβους αυτού» (Μάρκ. α΄, 3). Με αυτά τα λόγια περιγράφεται η μεγάλη προσωπικότητα του Προφήτη και Βαπτιστού Ιωάννη, από τους θεόπνευστους συγγραφείς της Παλαιάς Διαθήκης. Ο Ιωάννης ήταν υιός του Αρχιερέως Ζαχαρία και της Ελισάβετ και γεννήθηκε εξ επαγγελίας του Αρχαγγέλου Γαβριήλ. Προφήτης και Πρόδρομος της παρουσίας του Χριστού. Παρουσιάστηκε στη ξηρή και άγονη έρημο της Ιουδαίας, για να προαναγγείλει, και να προπαρασκευάσει τις έρημες από τη Χάρη του Θεού και διψασμένες για λύτρωση ψυχές των ανθρώπων, ώστε να υποδεχτούν το Χριστό.
Ασκητής αληθινός, απλός, λιτός στη διατροφή, διήγαγε τον αγώνα του νηστεύοντας και προσευχόμενος στο Θεό. Συναναστρέφονταν με τα άγρια ζώα, καλυπτόταν με ένδυμα από τρίχες καμήλου και έζωνε την μέση του με δερμάτινη ζώνη. Γεμάτος από αυταπάρνηση και αφοσίωση στο Θεό καλλιέργησε τις αρετές, που μόνον όσοι εξ ολοκλήρου ενώνονται µε το Θεό αξιώνονται να αποκτήσουν. Η παρουσία του στις ξηρές και άγονες περιοχές συμβόλιζε την παρουσία του Αγίου ανάμεσα στην ηθική ξηρασία της ανθρωπότητας. Έρημη και χωρίς Χάρη Θεού ήταν η ανθρωπότητα τότε. Έρημη από τα ευγενή αισθήματα και αγαθές διαθέσεις, από καλές πράξεις και άγια παραδείγματα. Ο κόσμος ζούσε μέσα σε µια έρημο από την έλλειψη της αλήθειας του Θεού. Μέσα σ’ αυτή την έρημο της ανθρωπότητας στάλθηκε ο Πρόδρομος για να βροντοφωνάξει τα περίφημα εκείνα λόγια: «Μετανοείτε, ήγγικε γάρ η Βασιλεία των Ουρανών» (Ματθ. δ΄, 17). Ένα μήνυμα που θα ακούγεται μέχρι το τέλος της ανθρώπινης ιστορίας. Η Προδρομική φωνή ακούγεται για να επιστρέψει τους αμαρτωλούς στο Θεό, να συγκινήσει τις σκληρές καρδιές, να φωτίσει εκείνους που ζουν μέσα στο σκοτάδι της αμαρτίας και να οδηγήσει τους καλοπροαίρετους στο δρόμο της ειρήνης.
Το κύριο μέρος του κηρύγματός του ήταν η χαρμόσυνη αγγελία του ερχομού του Μεσσία. Έφτασε ο καιρός για να πραγματοποιηθούν οι Προφητείες σχετικά µε τον Μεσσία. Ο Βασιλιάς των Ουρανών, ο αναμενόμενος Λυτρωτής, έρχεται, βρίσκεται μεταξύ µας. Εκείνος, που είναι η Πηγή του φωτός, θα φωτίσει την ανθρωπότητα για την αληθινή θεογνωσία. Εκείνος θα βαπτίσει όσους τον ακολουθούν µε το Πνεύμα το Άγιο και φωτιά.
Ο Τίμιος Πρόδρομος δεν είναι μονάχα ο κήρυκας της μετάνοιας, δεν είναι μόνον ο προάγγελος της χαράς του ερχομού του Χριστού, αλλά είναι συγχρόνως και μια φωνή ελέγχου. Ο Πρόδρομος δεν μένει αδιάφορος και απαθής στην διεφθαρμένη ζωή των ισχυρών και δυνατών. Ο μεγαλόστομος αυτός Προφήτης, ο άγγελος της ερήμου, φρίττει από την ανηθικότητα των αρχόντων. Εν τω μεταξύ βλέπει έναν λαό πικραμένο, και δυστυχισμένο, που δεν τολμάει με κανένα τρόπο να σηκώσει κεφάλι, να φωνάξει, να διαμαρτυρηθεί για τις αδικίες. Τότε ο Πρόδρομος λύνει τη σιγή του, για τα όσα συμβαίνουν στον κόσμο της διαφθοράς. Σταματάει για λίγο το «Μετανοείτε» κι αρχίζει το Κατηγορώ. Αστραφτερό μαχαίρι γίνεται η φωνή του και κόβει το μαύρο πέπλο της σιγής και του τρόμου. «Ουκ έξεστοί σοι έχειν την γυναίκα του αδελφού σου» (Μάρκ. στ΄, 18).
Ο Ηρώδης, τον οποίο κατηγορούσε ο Πρόδρομος, ήταν Τετράρχης. Αυτός, λοιπόν, αγάπησε την γυναίκα του αδελφού του Φιλίππου, την διεφθαρμένη Ηρωδιάδα. Κυριευμένος από αισχρή επιθυμία, έδιωξε την νόμιμη γυναίκα του και άρπαξε με την αμαρτωλή θέλησή της, την Ηρωδιάδα. Έτσι, λοιπόν, ενώ ο αδελφός του ζούσε κι ενώ η Ηρωδιάδα είχε αποκτήσει με τον Φίλιππο μια κόρη τη Σαλώμη, ο Ηρώδης καταπατώντας τον Μωσαϊκό νόμο, τον νόμο του Θεού, παίρνει γυναίκα του την γυναίκα του αδελφού του. Η φωνή του Προδρόμου γίνεται σάλπιγγα ελέγχου. Συνταράζει την μαλθακότητα και την χλιδή των αιμομικτών. Και ενώ ο λόγος του Προδρόμου, που πηγαίνει κάτω από τα ανάκτορα και φωνάζει, κτυπάει αμείλικτα όλες τις παρανομίες του Ηρώδη και η γλώσσα του μαστιγώνει την Ηρωδιάδα, ο Ηρώδης αποφασίζει να προσθέσει ένα ακόμη έγκλημα στην αλυσίδα των εγκλημάτων του. Συλλαμβάνει τον γενναίο Ασκητή της ερήμου και τον ρίχνει στις υγρές κι ανήλιαγες φυλακές του φρουρίου.
Οι βασιλείς και οι άρχοντες τον καιρό εκείνο συνηθίζανε να γιορτάζουνε σαν μέρες χαράς και ευτυχίας την ημέρα της γεννήσεώς τους και την ημέρα που ανεβαίνανε στο θρόνο και στην εξουσία. Και ο Ηρώδης γιόρταζε πάντοτε με ξεχωριστή λαμπρότητα την γιορτή των γενεθλίων του. Εκείνο, λοιπόν τον χρόνο, που ο Πρόδρομος ήταν φυλακισμένος, ο Ηρώδης κάλεσε όπως πάντα, όλη την αριστοκρατία του καιρού του, για να πανηγυρίσει τα γενέθλιά του. Κι ενώ το μισητό συμπόσιο προχωρούσε και η αμαρτία έκαιγε τις ψυχές, η Σαλώμη, η κόρη της Ηρωδιάδας, βγήκε ντυμένη άσεμνα μπροστά στους καλεσμένους και άρχισε να χορεύει έναν έξαλλο δαιμονικό χορό. Τότε ενθουσιάζεται ο Ηρώδης, την καλεί κοντά του και της λέγει:
— Ζήτησέ μου ό,τι θέλεις και θα σου το δώσω! Σου ορκίζομαι ότι θα σου δωρίσω ό,τι κι αν μου ζητήσεις, έστω κι αν μου ζητήσεις το μισό βασίλειό μου.
Η φαύλη νέα τρέχει τότε στη μητέρα της και την ρωτάει τι να ζητήσει από τον Ηρώδη. Η Ηρωδιάδα που έτρεφε μεγάλη οργή και μανία για τον Πρόδρομο, που ελέγχει την ανήθικη ζωή της, φουντώνει. Χωρίς, λοιπόν, να χάση καιρό, την δασκαλεύει να ζητήσει την κεφαλή του Προδρόμου «επί πίνακι». Μπαίνει λοιπόν αμέσως η Σαλώμη στην αίθουσα του αισχρού συμποσίου και ζητάει, χωρίς χρονοτριβή, το κεφάλι του Ιωάννου του Προδρόμου. Ζητάει, μετά το σατανικό χορό της, να πλημμυρίσει την τράπεζα του συμποσίου με το αίμα του αθώου Προφήτου. Το αίτημα της Σαλώμης δεν αργοπορεί. Κι ενώ οι δαιμονόψυχοι και αιμοβόροι διασκεδάζανε, άγριο και κοφτερό σπαθί του δημίου, του σκεπουλάτορα, έκοβε την Αγία κεφαλή του Τιμίου Προδρόμου στη φυλακή. Όλα γίνονται με ταχύτητα. Φέρνουνε τρέχοντας οι στρατιώτες το ματωμένο κεφάλι του Προφήτου μέσα σε ένα πιάτο, «επί πίνακι», στα ανάκτορα, στο τραπέζι των θλιβερών δημίων. Πήρε την Αγία Κεφαλή του Ιωάννου το κοράσιο και την έδωσε στη συνέχεια στην μητέρα της. Όταν έμαθαν το γεγονός αυτό οι μαθητές του Προδρόμου ήλθαν και πήραν το σώμα του και «έθηκαν αυτό εν μνημείω» (Μάρκ. στ΄, 29). Έτσι, ο ένδοξος Πρόδρομος του Σωτήρα θα παραμένει στους αιώνες υπόδειγμα σε όλους όσους θέλουν να υπηρετούν την αλήθεια και να αγωνίζονται κατά της διαφθοράς, ανεξάρτητα από κινδύνους και θυσίες.
Ο Ίδιος ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός τον χαρακτήρισε ως το μέγιστο άνθρωπο που φάνηκε στον κόσμο: «Αμήν λέγω υμίν, ουκ εγήγερται εν γεννητοίς γυναικών μείζων Ιωάννου του βαπτιστού» (Ματθ. ια΄, 11). Ο Ιωάννης Πρόδρομος είναι ο λαμπερός δορυφόρος του Ηλίου, που λάμπει παντοτινά. Το λυχνάρι του θεϊκού Φωτός. Ο στρατιώτης του αιώνιου Βασιλιά. Ο Νυμφαγωγός του Νυμφίου. Ο δούλος του Δεσπότη. Η φωνή του Λόγου. Ο ιερέας που αξιώθηκε να ιερουργήσει ακόμα και τη Βάπτιση του Ίδιου του Θεού. Αυτός που είδε το Άγιο Πνεύμα. Αυτός που υπήρξε το τέλος του Νόμου. Αυτός που μεσολάβησε ανάμεσα στη Χάρη του Θεού και στους ανθρώπους. Η θύρα από την οποία μπαίνουμε στο χώρο της μετάνοιας. Αυτός που υπήρξε το κόσμημα και η λαμπρότητα των παρθένων. Ο αρχηγός του μοναχικού τάγματος. Αυτός που ετοίμασε την σωτηρία μας. Αυτός που χειραγώγησε όσους σεβάστηκαν το θεϊκό νόμο.
Το αίμα του Τιμίου Προδρόμου χύθηκε πριν από το αίμα του Δεσποτικού και αθανάτου ποτηρίου. Γιατί έπρεπε ο Πρόδρομος του Φωτός, που με το λαμπρό ερχομό του από στείρα μάνα, φώτισε όσους βρίσκονταν πάνω στη γη, να γίνει ακτινοβόλος κήρυκας και σ’ αυτούς που ήταν κάτω από αυτήν, δηλαδή στον Άδη. Το αίμα αυτό έχει παρρησία ενώπιον του Παντοκράτορα Κυρίου, περισσότερο απ’ ότι είχε το αίμα του δικαίου Άβελ. Γιατί κάθε έργο περιέχει μέσα του μια μυστική φωνή που δεν παράγεται από ηχητικά όργανα, αλλά που γίνεται φανερή από την δύναμη που έχει βάλει μέσα σ’ αυτό ο ποιητής του έργου. Το αίμα αυτό είναι πιο αξιοσέβαστο από το αίμα των Πατριαρχών, πιο πολύτιμο από το αίμα των Προφητών και πιο αγιασμένο από το αίμα όλων των Δικαίων. Γιατί είναι πιο υπέροχο και από αυτά ακόμα τα αίματα των Αποστόλων και πιο ένδοξο και από το αίμα των Μαρτύρων. Και αυτά τα λόγια είναι λόγια του Μεγάλου Λόγου, του Ιησού Χριστού, που έχει δώσει την σχετική μαρτυρία για τον Τίμιο Πρόδρομο. Είναι αίμα που στολίζει την Εκκλησία του Χριστού πιο όμορφα από κάθε στολισμό που θα της γινόταν με πολύχρωμα και σπάνια λουλούδια. Χύθηκε για την δικαιοσύνη στο τέλος της εποχής που ίσχυε ο παλαιός Νόμος και έγινε λουλούδι πανέμορφο, που παραστέκει στην είσοδο της παρουσίας του Χριστού.
Κάποτε δυο μαθητές του Χριστού, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης, ζήτησαν από τον Κύριο, όταν «έλθει εν δόξη», να καθίσουν ο ένας από δεξιά του και ο άλλος από αριστερά του. Τότε ο Ιησούς τους είπε ότι «το δε καθίσαι εκ δεξιών μου και εξ ευωνύμων ουκ έστιν εμόν δούναι, αλλ’ οις ητοίμασται» (Μάρκ. ι΄, 40), δηλαδή για αυτούς που έχει ετοιμαστεί. Για ποιους έχει ετοιμαστεί; Μα το βλέπουμε πάντοτε στις εκκλησίες μας. Δεξιά του Χριστού βρίσκεται πάντοτε η Υπεραγία Θεοτόκος και αριστερά του ο Τίμιος Πρόδρομος. Αυτός λοιπόν είναι ο μεγάλος Τίμιος Πρόδρομος.
Ταις του Αγίου Προφήτου και Βαπτιστού Ιωάννου πρεσβείες, Χριστέ ο Θεός, ελέησον ημάς, Αμήν.