Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΠΡΙΝ ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ – Γ’ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ἡ Ἐκκλησία ἑκατὸ χρόνια μετὰ τὸ 1925

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Μέρος Α´: ΠΡΙΝ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ. Η ΙΔΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

. Στὸ Β΄ μέρος τῆς μελέτης περὶ τῆς καταστάσεως τῆς Ἐκκλησίας πρὶν ἀπὸ ἑκατὸ χρόνια καὶ στὶς ἡμέρες μας περιγράψαμε κυρίως τὴ σχέση Κράτους καὶ Ἐκκλησίας. Στὸ τρίτο μέρος ἀναφερόμαστε στὴν κατάσταση τῆς ἴδιας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος σήμερα σὲ σχέση μὲ αὐτὴν πρὶν ἀπὸ ἑκατὸ χρόνια.
. Τὸ πρῶτο πρόβλημα, ποὺ ἔθιξαν τὸ 1925 στὸν Ἀρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο οἱ λόγιοι ἀρχιμανδρίτες, ἦταν ἡ κατάσταση τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν (ΕΚΠΑ). Εἶπαν τότε ὅτι ἀπὸ τὴν ἵδρυσή της (τὸ 1837) οὐδένα δεσμὸ καὶ οὐδεμία συνοχὴ εἶχε μὲ τὴν Ἐκκλησία. Ἕως καὶ τὴ δεκαετία τοῦ 1970 προσὸν γιὰ νὰ ψηφιστεῖ κάποιος καθηγητὴς ἦταν νὰ ἔχει σπουδάσει στὶς προτεσταντικὲς σχολὲς τῆς Γερμανίας. Σήμερα ἐξακολουθεῖ νὰ μὴν ὑπάρχει ὁποιαδήποτε συνεργασία μεταξὺ Ἐκκλησίας καὶ Θεολογικῆς Σχολῆς. Τὸ νέο στοιχεῖο εἶναι ὅτι ἔχει περάσει ἀπὸ τὸν προτεσταντικὸ χαρακτήρα της στὸν θρησκειοπαιδαγωγικό.
Ἡ κατεύθυνση πλέον τῶν φοιτητῶν εἶναι κυρίως πρὸς μίαν θρησκειολογικὴ ἐγκυκλοπαιδικὴ διδασκαλία ἑνὸς κοσμικοῦ κράτους. Ἐνδεικτικὰ ἀναφέρονται μαθήματα ποὺ διδάσκονται οἱ φοιτητὲς καὶ ὁ φοιτήτριες τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ ΕΚΠΑ: Ἱστορία Θρησκευμάτων, Θεολογία καὶ Πολιτισμός, Ἀποκάλυψη καὶ Οἰκολογία, Ἐκκλησιαστικὴ Γεωγραφία, Ἱστορία Δογμάτων, Ἱστορία Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Θρησκείας, Ἡ Γυναίκα στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, Ἡ Γυναίκα στὴν Καινὴ Διαθήκη, Σχολαστικὴ Θεολογία, Σχέσεις Ἐκκλησίας – Πολιτείας, Κωνσταντινούπολη: Ἡ γένεση μίας χριστιανικῆς πρωτεύουσας. Οἱ κατευθύνσεις στὸν 4ο χρόνο σπουδῶν εἶναι δύο, πρὸς θεολογικὴ καὶ παιδαγωγικὴ ἐπάρκεια.
Τὴ λογική τῆς κατεύθυνσης καὶ τῶν μαθημάτων τῆς Σχολῆς ἔχουν προφανῶς ἀποδεχθεῖ οἱ διδάσκοντες σὲ αὐτὴν κληρικοί, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ οἱ δύο Μητροπολίτες τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας Μεσσηνίας Χρυσόστομος καὶ Περιστερίου Γρηγόριος. Παρεμπῖπτον εἶναι τὸ πῶς προλαβαίνουν νὰ ἐκτελοῦν ταυτόχρονα τὰ καθήκοντα τοῦ Μητροπολίτου καὶ αὐτὰ τοῦ καθηγητοῦ. Ὁ μὲν Μεσσηνίας πρέπει νὰ ταξιδεύει τακτικὰ ἀπὸ τὴν Καλαμάτα στὴν Ἀθήνα καὶ παράλληλα νὰ μελετᾶ τὰ θέματα ποὺ διδάσκει, ὁ δὲ Περιστερίου στὸ βιογραφικό του δηλώνει ὅτι, πέραν τῶν καθηκόντων ὡς Μητροπολίτου, ΕΙΝΑΙ καθηγητὴς στὴν Ἀθήνα, ΕΙΝΑΙ ἐπίσης καθηγητὴς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Ἁγίου Σεργίου στὸ Παρίσι, ΕΙΝΑΙ ἐπιστημονικὸς συνεργάτης σὲ εὐρωπαϊκὰ διεπιστημονικὰ προγράμματα καὶ ὅτι ΕΙΝΑΙ ὑφηγητὴς τῆς Νομικῆς Σχολῆς τῆς Σχολῆς Jean Monet τοῦ Πανεπιστημίου τῶν Παρισίων ΧΙ. Τὸ μὴ χεῖρον θὰ ἦταν ὁ Μεσσηνίας νὰ μετετίθετο στὴ Μητρόπολη Περιστερίου, μὲ τὴν ὁποία ἔχει καὶ πνευματικὸ δεσμό, καὶ ὁ Περιστερίου μὲ τὶς τόσες ἀκαδημαϊκὲς ἀπασχολήσεις, νὰ παρέμενε στὰ ἀκαδημαϊκά του καθήκοντα καὶ στὴν ἐκτέλεση τῶν ἀποστολῶν ποὺ τοῦ ἀναθέτει ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης. Ἔτσι δὲν θὰ προκαλεῖτο καὶ σκανδαλισμὸς στοὺς πιστοὺς μὲ τοὺς νεωτερισμούς του.
Τὸ δεύτερο ποὺ ἐπισήμαναν τὸ 1925 οἱ λόγιοι ἀρχιμανδρίτες ἦταν ἡ παντελὴς ἔλλειψη ἀντικειμενικῆς βάσεως στὶς ἐκλογὲς τῶν Ἐπισκόπων. Τὸ θέμα ἀντιλήφθηκε ὁ σημερινὸς Ἀρχιεπίσκοπος καὶ τὸ εἶχε ἐπισημάνει, ὅταν ἦταν Μητροπολίτης Θηβῶν. Τὸ 2003 σὲ συνέντευξή του στὴν ἐφημερίδα «Βραδυνή» καὶ στὸν κ. Κωστὴ Δήμτσα εἶπε: «Ὁ νῦν Ἀρχιεπίσκοπος φέρει βαρεία τὴν εὐθύνη ποὺ δὲν προχώρησε, παρὰ τὶς προτάσεις, μέχρι σήμερα στὴν ἀλλαγὴ τοῦ τρόπου ἐκλογῆς τῶν Ἀρχιερέων… Ἂν δὲν ἀλλάξει θὰ συνεχίζουμε νὰ ἐμπαίζουμε τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἀνθρώπους! Τελικὰ δὲν εἶναι ὑπερβολικὸ τὸ λεχθὲν ὅτι, δὲν πρόκειται γιὰ ἐκλογὲς ἱεραρχῶν, ἀλλὰ γιὰ διορισμό!».
Στὸ ἀρχεῖο μου ὑπάρχουν καὶ ἄλλες δηλώσεις καὶ διαμαρτυρίες τοῦ σημερινοῦ Ἀρχιεπισκόπου γιὰ τὴν ἀνάγκη ἀλλαγῆς τοῦ τρόπου ἐκλογῆς τῶν Ἀρχιερέων. Ἀρκοῦμαι σὲ ὅσα εἶπε στὴν εἰσήγησή του στὴν Ἱεραρχία, στὶς 2/10/2004, ποὺ εἶχε τὸ «σπουδαιότατο θέμα περὶ τῶν ἱερατικῶν κλίσεων». Ἀναφερόμενος στὶς ἀρχιερατικὲς ἐκλογὲς τόνισε: «Εἶναι καιρὸς νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ αὐτὸ τὸ ἰδιότυπο “προπατορικὸ ἁμάρτημα” μὲ τὸ ὁποῖο βαρυνόμεθα ὅλοι σὲ αὐτὴ τὴν αἴθουσα καὶ νὰ κάνουμε τὴν ὑπέρβαση. Εὔχομαι οἱ αὐριανὲς ἐκλογὲς νὰ εἶναι οἱ τελευταῖες μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο. Ἡ ἀγάπη γιὰ τὴν Ἐκκλησία, ἡ σύνεσίς μας καὶ ἡ ἐπιδίωξις τῆς ἁρμονίας καὶ ἀποφυγῆς τῆς δυσλειτουργίας αὐτοῦ τοῦ σώματος νὰ μᾶς ὁδηγήσει σὲ κάτι καλύτερο» ( Σημ. Ἡ ὑπογράμμιση τοῦ γράφοντος). Τὰ ὅσα βαρύτατα ἐξεστόμισε ὁ Μητροπολίτης Θηβῶν Ἱερώνυμος ξεχάστηκαν ἀπὸ τὸν ἴδιο ὅταν ἐξελέγη Ἀρχιεπίσκοπος… Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του καὶ μὲ τὸ σύστημα ποὺ κατακεραύνωσε κατ’ ἐπανάληψη, στὰ 16 αὐτὰ χρόνια, ἔχουν γίνει 47 ἐκλογὲς Μητροπολιτῶν (δύο ἀπεβίωσαν) καὶ 19 Ἐπισκόπων, ἐκ τῶν ὁποίων οἱ 10 ἔγιναν τὸ 2023! Συνολικὰ δηλαδὴ 66 χειροτονίες. Καὶ συνεχίζεται ἐκ μέρους του τὸ κατ΄αὐτόν, «προπατορικὸ ἁμάρτημα» σὲ βάρος τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὁ «ἐμπαιγμὸς τοῦ Θεοῦ»… Εἶναι ἤδη οἱ περισσότερες ἀπὸ τῆς δημιουργίας τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος… Γιὰ σύγκριση, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφεὶμ εἶχε τελέσει σὲ 24,5 χρόνια, 58 ἐκλογὲς Μητροπολιτῶν καὶ 5 Ἐπισκόπων, συνολικὰ 63 χειροτονίες καὶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος σὲ 10 χρόνια 34 ἐκλογὲς Μητροπολιτῶν καὶ 5 τιτουλαρίων Μητροπολιτῶν καὶ βοηθῶν Ἐπισκόπων, συνολικὰ 39 χειροτονίες.
. Ἕνα ἄλλο σοβαρὸ ζήτημα, ποὺ ἔθιξαν οἱ λόγιοι ἀρχιμανδρίτες στὸν Ἀρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο τὸ 1925, ἦταν «ὁ ἐλεεινὸς τρόπος κατὰ τὸν ὁποῖο ἀπονέμεται ἡ ἐκκλησιαστικὴ δικαιοσύνη, ἢ μᾶλλον ἡ παντελὴς ἔλλειψις τρόπου ἀπονομῆς της. Αὐτὴ ἔχει ὑποκατασταθεῖ ὑπὸ τῆς προσωπικῆς διαθέσεως τοῦ δικάζοντος (Μητροπολίτου)». Τὸ 1932 ἡ Ἱερὰ Σύνοδος κατάρτισε καὶ ἡ Πολιτεία ψήφισε τὸν νόμο «Περὶ ἐκκλησιαστικῶν δικαστηρίων», ὁ ὁποῖος ἐπισημοποίησε τὸ ὅτι οἱ ἱερεῖς ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὴν προσωπικὴ διάθεση τοῦ δικάζοντος Μητροπολίτου.
Ὁ μακαριστὸς Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, ἀπὸ τὴν ἡμέρα ποὺ ἐξελέγη, ἐνδιαφέρθηκε ὁ ἰσχύων ἀπὸ τὸ 1932 Νόμος νὰ βελτιωθεῖ, γιὰ νὰ ἀποδίδει πραγματικὰ δικαιοσύνη, μὲ βάση τὶς σύγχρονες δικονομικὲς ἀντιλήψεις. Ἀφοῦ συζητήθηκε καὶ ψηφίστηκε ἀπὸ τὴν Ἱεραρχία ἡ βελτίωση τοῦ Νόμου 5383/1932 ἐστάλη στὴν τότε Κυβέρνηση νὰ τὴν μελετήσει γιὰ νὰ τὴν εἰσαγάγει στὴ Βουλὴ πρὸς ψήφιση. Τότε ὁ Μητροπολίτης Θηβῶν καὶ σήμερα Ἀρχιεπίσκοπος ἀντέδρασε ἔντονα καὶ μαζὶ μὲ ὁμάδα Μητροπολιτῶν ἀπείλησαν ἀπόσχιση ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καὶ ἔνταξή τους στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, τὸ ὁποῖο ἐπίσης ἀντέδρασε μὲ βίαιο τρόπο! Ἀποτέλεσμα: 92 χρόνια μετὰ τὴν ψήφιση τοῦ ἄδικου καὶ ξεπερασμένου Νόμου γιὰ τοὺς κατηγορούμενους ἱερεῖς νὰ ἐξακολουθεῖ αὐτὸς νὰ ἰσχύει καί, κατ΄ ἀκολουθία, πάντα αὐτοὶ νὰ ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὴν προσωπικὴ διάθεση τοῦ δικάζοντος Ἀρχιερέως.
. Ἕνα ἄλλο ζήτημα ποὺ ἐθίγη τὸ 1925 ἀπὸ τοὺς λόγιους ἀρχιμανδρίτες στὸν τότε Ἀρχιεπίσκοπο εἶναι ἡ «τυπικὴ ἀκολασία, ποὺ παρατηρεῖται στὶς ἱερὲς τελετὲς καὶ στὴ Θεία Λατρεία». Περίπου ὁ κάθε Μητροπολίτης καὶ ὁ κάθε ἱερέας ἀκολουθοῦσαν δικά τους τυπικά. Τὸ θλιβερὸ αὐτὸ φαινόμενο τὸ ζοῦμε ἔντονα καὶ στὶς ἡμέρες μας. Πέραν τοῦ ὅτι ὁ κάθε κληρικὸς δὲν τηρεῖ τὸ Τυπικό τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ βάζει στὴ Λατρεία στοιχεῖα κατὰ τὸν χαρακτήρα του καὶ τὴν ἀντίληψή του, τὸν τελευταῖο καιρὸ ἔχουμε ἀποφάσεις τῆς Ἱεραρχίας ποὺ δὲν εἶναι σύμφωνες μὲ τὴν ἰσχύουσα Ἱερὰ Παράδοσή μας, ἢ δὲν ἔχουμε ἀποφάσεις της, μὲ ἀποτέλεσμα Μητροπολίτες καὶ οἱ ἄλλοι κληρικοὶ νὰ βρίσκονται σὲ σύγχυση γιὰ τὸ πρακτέο ἐπὶ σημαντικῶν ζητημάτων τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας. Ἔτσι πράττουν ὁ καθένας μὲ τὸν δικό του τρόπο…
. Στὴν πρώτη περίπτωση ἐμπίπτει κατὰ τὴν περίοδο τοῦ κορωνοϊοῦ ἡ ἐντολὴ τῆς κυβέρνησης καὶ στὴ συνέχεια τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου νὰ ἑορτασθεῖ ἡ Ἀνάσταση στὶς 9 τὸ βράδυ, ἀντὶ τῆς δωδεκάτης νυχτερινῆς… Συνέπεια αὐτοῦ, ὑπῆρξαν Μητροπολίτες ποὺ ἀκολούθησαν τὴν ἐντολὴ τῆς Συνόδου, ἄλλοι ποὺ παρέτειναν τὴν Ἀκολουθία ἕως ὅτου φτάσει στὰ μεσάνυχτα καὶ ἄλλοι ποὺ τὴν τέλεσαν πολὺ πρωὶ τῆς Κυριακῆς… Ἐπίσης ὅσοι Μητροπολίτες ἢ πρεσβύτεροι θέλησαν νὰ τηρήσουν τοὺς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας καὶ νὰ κοινωνήσουν τοὺς πιστοὺς τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, ἢ παρέβησαν τὴν ἐντολὴ νὰ εἶναι ἑρμητικὰ κλειστὸς ὁ ναός, ἢ ἐξέφρασαν ἄποψη διαφορετικὴ ἀπὸ αὐτὴν ποὺ ἐπέβαλε ἡ Κυβέρνηση διώχθηκαν ἀπὸ τὸ Κράτος καὶ ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο…
. Ἡ δεύτερη προκύψασα περίπτωση εἶναι ἡ βάπτιση τεκνοθετημένων παιδιῶν ἀπὸ ὁμοφυλόφιλους. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀμερικῆς σὲ ἀτμόσφαιρα κοσμικῆς δεξίωσης βάπτισε δύο παιδιά, ποὺ ἀνήκουν σὲ ζεῦγος Ἑλληνοαμερικανῶν ὁμοφυλοφίλων, στὴν Βουλιαγμένη Ἀττικῆς. Ὁ Μητροπολίτης τῆς περιοχῆς διαμαρτυρήθηκε στὴν Ἱερὰ Σύνοδο, γιατί ἐρήμην του ἔγινε τὸ γεγονός, ἡ Ἱερὰ Σύνοδος προώθησε τὴν διαμαρτυρία του στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, στὸ ὁποῖο ἀνήκει ὁ Ἀμερικῆς, αὐτὸ σιώπησε καὶ τὸ θέμα ἔκτοτε ἀποσιωπήθηκε…. Ἀργότερα, σὲ ἐπίσκεψη τοῦ Ἀμερικῆς στόν κ. Ἱερώνυμο, μπροστὰ στὶς κάμερες καὶ μπροστὰ στὸν Ἀμερικῆς ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος δήλωσε ὅτι παιδιά, ποὺ μεγαλώνουν μὲ ὁμοφυλόφιλους γιὰ νὰ βαπτίζονται θὰ πρέπει νὰ εἶναι σὲ ἡλικία, ποὺ μόνα τους νὰ ἀποφασίσουν ἂν θέλουν νὰ βαπτισθοῦν ἢ ὄχι. Ὁ Ἀμερικῆς ἐρωτηθεὶς στὴ συνέχεια ἀπαντησε ὅτι μετὰ τὰ ὅσα εἶπε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος κ. Ἱερώνυμος ἐκεῖνος δὲν εἶχε νὰ προσθέσει κάτι…Μετὰ τὴν δημόσια ἄρνηση τοῦ κ. Ἱερώνυμου γιὰ τὴν νηπιοβάπτιση παιδιῶν ποὺ ἀνήκουν σὲ ζεῦγος ὁμοφυλοφίλων, ὁ Μητροπολίτης Μεσσηνίας δημοσίως δήλωσε ὅτι τὰ ὅσα εἶπε ὁ κ. Ἱερώνυμος περὶ τῆς βαπτίσεως αὐτῶν παιδιῶν ἀποτελοῦν προσωπική του ἄποψη καὶ ὄχι ἀπόφαση τῆς Ἱεραρχίας. Ἔκτοτε, καὶ περίπου γιὰ ἕνα χρόνο, τὸ θέμα δὲν συζητήθηκε στὴν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος οὔτε στὴν Διαρκῆ Ἱερὰ Σύνοδο καὶ εἶναι σὲ ἐκκρεμότητα ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς διοικούσης Ἐκκλησίας τί γίνεται τελικὰ στὴν περίπτωση, ὅταν προκύψει. Ἕως ὅτου ἡ Ἱεραρχία ἀποφασίσει, οἱ Μητροπολίτες καὶ οἱ ἱερεῖς πράττουν κατὰ τὴ συνειδηση ἢ τὴ θέλησή τους…
. Τὰ ἴδια περίπου ἰσχύουν καὶ γιὰ τὴν ἐξόδια ἀκολουθία ὅσων ἐπιλέγουν νὰ ὁδηγηθοῦν στὸ κρεματόριο. Ἡ ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου εἶναι νὰ μὴν τελεῖται ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία σὲ αὐτούς. Ὅμως διέρρευσε ἡ πληροφορία ὅτι Μητροπολίτης τῆς Ἀττικῆς ἦρθε σὲ συνεννόηση μὲ Γραφεῖα Τελετῶν καὶ ἔδωσε ἐντολὴ νὰ τελεῖται κανονικὰ ἡ θρησκευτικὴ τελετὴ στὸν Ναό…. Τὸ αἰτιολόγησε ταρτουφικά, ὅτι τὰ γραφεῖα τελετῶν δὲν ἀναφέρουν πὼς ὁ νεκρὸς μετὰ θὰ καεῖ κι ἑπομένως αὐτὸς δὲν γνωρίζει τί θὰ ἀκολουθήσει μετὰ τὴν ἔξοδο τοῦ νεκροῦ ἀπὸ τὸν Ναό… Σημειώνεται ὅτι κατὰ τὸ ἰσχῦον τυπικό τῆς κηδείας ὁ ἱερέας συνοδεύει τὸν νεκρὸ μέχρι τοῦ τάφου καὶ ἐκεῖ καὶ πρὶν τὴν ταφὴ τελεῖ τρισάγιο… Πιστὸς ἐνημέρωσε περὶ τοῦ γεγονότος Συνοδικὸ Μητροπολίτη, ὁ ὁποῖος τοῦ ἀπάντησε ὅτι πρόκειται περὶ σκανδάλου, ποὺ γίνεται γιὰ τὰ χρήματα καὶ θὰ τὸ ἀναφέρει ἄμεσα στὸν Ἀρχιεπίσκοπο καὶ στὰ ἄλλα μέλη τῆς ΔΙΣ. Ἔκτοτε σιωπή… Καὶ σὰ νὰ μὴν ἔφθανε αὐτὸ σὲ δημόσια ἀνακοίνωση τῆς ΕΣΗΕΑ γράφτηκε ὅτι ἡ ἐκκλησιαστικὴ ἐξόδια ἀκολουθία γνωστοῦ μέλους της δημοσιογράφου θὰ τελεσθεῖ σὲ κεντρικὸ Ναὸ βορείου προαστείου τῶν Ἀθηνῶν καὶ στὴ συνέχεια ὁ νεκρὸς θὰ ὁδηγηθεῖ στὸ κρεματόριο τῆς Ριτσώνας… Ἡ περίπτωση εἶναι σκανδαλώδης, διότι μετὰ τὴ δημόσια ἀνακοίνωση περὶ τῆς καύσεως ὁ Μητροπολίτης ὄφειλε νὰ γνωρίζει τὸ γεγονὸς καὶ νὰ ἐνεργήσει σύμφωνα μὲ τὴν ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου… Ἐπίσης ὑπάρχει ἡ πληροφορία ὅτι τὸ συγκρότημα καύσεως τῶν νεκρῶν στὴ Ριτσώνα εἶναι σὲ συνεννόηση μὲ κληρικούς, ποὺ γιὰ ὅποιους τὸ θέλουν, τελοῦν τὴν τελετὴ τῆς κηδείας μὲ δικῆς τους ἐπινόησης εὐχές…

Διαβάστε επίσης:Το κήρυγμα του Σεβασμιωτάτου κατά τον πανηγυρικό Εσπερινό της Παναγίας της Βουρλιώτισσας στη Νέα Φιλαδέλφεια

. Μὲ τὰ γεγονότα αὐτὰ ἀποδεικνύεται ὅτι δύο (τουλάχιστον…) τῆς Ἀττικῆς Μητροπολίτες παραβαίνουν τὴν ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, τῆς ὁποίας εἶναι μέλη (…), προκαλοῦν ἔτσι, καὶ τοὺς ἄλλους Μητροπολίτες νὰ πράξουν τὸ ἴδιο, ἐνῶ ὑπάρχουν καὶ ἱερεῖς ποὺ ἐρήμην τῶν Μητροπολιτῶν τους τελοῦν τὴν θρησκευτικὴ τελετὴ πρὸ τῆς καύσεως…. Εἶναι ἕνα ἀκόμη σύμπτωμα σύγχρονων κοσμικῶν πειρασμῶν, στοὺς ὁποίους ὑποκύπτουν κληρικοί, βυθίζοντας, κατ’ ἄνθρωπο, τὴν ποιμαίνουσα Ἐκκλησία σὲ ἀνυποληψία.
. Σημειώνεται ὅτι ἀπὸ καιρὸ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος σιωπηρὰ ἀνέχεται ἕως καὶ (ὑποχρεωτικὰ) ἀποδέχεται τὸν πολιτικὸ γάμο μεταξὺ ἀνδρὸς καὶ γυναικός, ἂν καὶ τὸ γεγονός, ἀπὸ ἐκκλησιαστικῆς πλευρᾶς καὶ χριστιανικῆς ἠθικῆς, προκαλεῖ προβλήματα. Λ.χ. Ἄνδρας τελεῖ πρῶτο γάμο πολιτικό, παίρνει διαζύγιο καὶ τελεῖ στὴ συνέχεια γάμο θρησκευτικό. Γιὰ τὴν Πολιτεία καί, ἑπομένως γιὰ τὴν Ἐκκλησία, ποὺ δέχεται τὶς πράξεις Της, εἶναι δεύτερος γάμος. Ἐκκλησιαστικὰ εἶναι ὅμως πρῶτος γάμος… Γενικεύεται ἐπίσης ἡ περίπτωση ζευγάρι νὰ τελεῖ πολιτικὸ γάμο, νὰ ἀποκτᾶ καὶ παιδὶ ἢ παιδιά, ἀργότερα νὰ τελεῖ τὸ Μυστήριο τοῦ θρησκευτικοῦ γάμου καὶ μετὰ νὰ ἀκολουθεῖ τὸ Μυστήριο τῆς βάπτισης τοῦ ἢ τῶν παιδιῶν…Σημειωτέον ὅτι οἱ εὐχὲς ποὺ διαβάζονται στὴν περίπτωση εἶναι αὐτὲς ποὺ ὁρίστηκαν γιὰ τὰ πράγματι σὲ πρῶτο γάμο ἐρχόμενα ζευγάρια….
. Ἡ παρακμιακὴ κατάσταση σήμερα τῆς Ἐκκλησίας ἔχει περάσει σὲ ἐπίπεδο ἱερέων καὶ ψαλτῶν. Πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς πράττουν κατὰ ἕνα προσωπικὸ τυπικό, ἀγνοώντας τὶς ἀναγραφόμενες «Εἰδικὲς καὶ τυπικὲς διατάξεις καὶ ὁδηγίες», ποὺ ἀναγράφονται στὸν ἐπίσημο τῆς Ἐκκλησίας τόμο τῶν «Διπτύχων» ἑκάστου ἔτους. Λ.χ.Ψάλτης Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Μητροπόλεως τῆς Ἀττικῆς στὸν ὄρθρο τῆς Ἀποδόσεως τοῦ Πάσχα ἀντὶ νὰ ψάλει αὐτὸν τῆς Ἀναστάσεως ἔψαλε τὸν ὄρθρο τοῦ Ἁγίου Ὀνουφρίου, ποὺ ἦταν ἐκείνη τὴν ἡμέρα ἡ μνήμη του… Πάλι σὲ κεντρικὸ Ναὸ προαστείου ὁ νεαρὸς στὴν ἡλικία Ἀρχιμανδρίτης ἀνέλαβε προϊστάμενος καὶ κατὰ τὴ Θεία Λειτουργία ἔχει ἐπιβάλει οἱ τρεῖς συλλειτουργοί του ἔγγαμοι κληρικοὶ– οἱ δύο μὲ πολὺ περισσότερα χρόνια ἀπὸ αὐτὸν στὸ ἱερὸ βήμα–νὰ εἶναι ἁπλῶς συμμετέχοντες σὲ ὅλα ὅσα αὐτὸς μόνος ἐπιτελεῖ… Πολλοὶ ἐπίσης κληρικοὶ δέχονται τὰ Μυστήρια τοῦ Γάμου καὶ τῆς Βάπτισης νὰ μετατρέπονται σὲ κοσμικὰ γεγονότα. Ἄλλος Ἀρχιμανδρίτης καὶ ἱεροκήρυκας μετέτρεψε τὸ πνευματικὸ κέντρο τοῦ Ναοῦ, τοῦ ὁποίου εἶναι προϊστάμενος, σὲ ἀποθήκη, κάτι ποὺ θυμίζει στοὺς παλαιότερους ἐποχὴ Χότζα ἢ Στάλιν… Ἀποτέλεσμα τῆς ἀδιαφορίας γιὰ ἱεραποστολὴ καὶ τῆς ἐλλείψεως ζέουσας πίστης τῶν κληρικῶν μας τὸ ἐκκλησίασμα στὶς πόλεις καὶ στὰ χωριὰ οὐδεμία ἐπικοινωνία νὰ ἔχει μαζί τους καὶ οἱ συνάξεις παιδιῶν καὶ νέων σὲ μεγάλο βαθμὸ νὰ ἔχουν καταργηθεῖ στὶς περισσότερες ἐνορίες…
. Οἱ λόγιοι Ἀρχιμανδρίτες τὸ 1925 ἀνέφεραν στὸν Ἀρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο μὲ πνεῦμα ταπεινώσεως ἀλλὰ καὶ μὲ πνευματικὴ παρρησία πὼς γιὰ τὴν κατάσταση τῆς Ἐκκλησίας μεγάλη ἔναντι τοῦ Θεοῦ εὐθύνη ἔχουν οἱ ἱερεῖς, μεγαλύτερη οἱ Μητροπολίτες καὶ τὴν μεγίστη ὁ Ἀρχιεπίσκοπος, κάτι ποὺ ὁ τότε Προκαθήμενος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος δέχθηκε.
. Μὲ τὴ λογικὴ τῶν λογίων κληρικῶν τοῦ 1925 καὶ τοῦ τότε Ἀρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου ὁ σημερινὸς Ἀρχιεπίσκοπος ἔχει εὐθύνη σὲ ὅσα συμβαίνουν στὴν Ἐκκλησία, ὄχι μόνο σὲ ἐπίπεδο συνεπισκόπων του καὶ τῶν κληρικῶν τους, ἀλλὰ καὶ σὲ προσωπικὸ ἐπίπεδο. Πρόσφατο παράδειγμα ὁ τρόπος ἀντίδρασής του στὴν προώθηση ἀπὸ τὴν Κυβέρνηση Μητσοτάκη τοῦ πολιτικοῦ «γάμου» μεταξὺ ὁμοφυλοφίλων. Ὁ κ. Ἱερώνυμος ἀκολούθησε, ἕως τώρα, τὴν ἑξῆς πορεία: Ἀπὸ τὸ τέλος τοῦ 2023 εἶχε ἐξαγγελθεῖ ἡ ἀπόφαση τῆς κυβέρνησης νὰ προωθήσει Νόμο γιὰ τὴν νομιμοποίηση τοῦ «γάμου» τῶν ὁμοφυλοφίλων. Στὶς 9 καὶ 10 Ἰανουαρίου συνεδρίασε ἡ ΔΙΣ καὶ δὲν συζήτησε τίποτε ἐπὶ τῆς ἐκφρασθείσης προθέσεως τῆς Κυβέρνησης. Στὶς 13 Ἰανουαρίου ὁ κ. Ἱερώνυμος δέχεται στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ τὸν κ. Κασσελάκη καὶ μετὰ τὴ συνάντηση ἀνέφερε ὅτι «ἡ συνάντηση διεξήχθη σὲ πολὺ καλὸ κλίμα καὶ πὼς συμφώνησαν νὰ τὰ ξαναποῦνε». Γιὰ τὸ θέμα τοῦ γάμου τῶν ὁμοφυλοφίλων σημείωσε: «Ἂν πλανᾶται ἕνα ἐρώτημα ποὺ μερικοὶ θέλουν μία ἀπάντηση ὡς πρὸς τὸ θέμα τῶν ὁμοφύλων, ἐγὼ ἐπιφυλάσσομαι νὰ πῶ ὅτι εἶμαι ἐπιφυλακτικὸς (Σημ. γρ. Ἔτσι γραφεται στὸ δελτίο Τύπου τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς). Ἀλλὰ καὶ ὁ κ. Κασσελάκης εἴπαμε (Σημ. Ἰσχύει ὅ,τι γράφτηκε προηγουμένως) ὅτι χρειαζόμαστε νὰ ἔχουμε στὰ χέρια μας κάποιο νόμο, κάποιο κείμενο νὰ τὸ μελετήσουμε καὶ στὴ συνέχεια νὰ τὰ ξαναποῦμε».
Μεγάλο μέρος τοῦ λαοῦ εἶναι ἤδη ἀνάστατο μὲ τὴν ἀνακοίνωση τῆς Κυβέρνησης. Ἡ Ἱεραρχία τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν στὴν Ἑλλάδα στὶς 12 Ἰανουαρίου, μία ἡμέρα πρὶν τὴ συνάντηση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου μὲ τὸν κ. Κασσελάκη καὶ τὴ δήλωσή του ὅτι ἐπιφυλάσεται, συνεδριάζει καὶ ἐκδίδει αὐστηρὴ ἀνακοίνωση κατὰ τῆς ἐπικειμένης ψήφισης τοῦ Νόμου γιὰ τὸν «γάμο» τῶν ὁμοφυλοφίλων. Προφανῶς δὲν εἶχε τὶς ἐπιφυλάξεις τοῦ Ἀρχιεπισκόπου κ. Ἱερωνύμου καὶ τῶν μελῶν τῆς ΔΙΣ… Στὶς 21 Ἰανουαρίου ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Τιράνων καὶ πάσης Ἀλβανίας κ. Ἀναστάσιος ἐκφράζει τὴν εὐθεία ἀντίθεσή του στὸ νομοσχέδιο γιὰ τὸν γάμο τῶν ὁμοφυλοφίλων. Στὴ σχετικὴ ἀνακοίνωση σημειώνει, μεταξὺ ἄλλων: «Εἶναι πασίγνωστο ὅτι ἡ διαιώνιση τῆς ἀνθρωπότητας στηρίχθηκε στὴν ὕπαρξη δύο φύλων καὶ στὴν ἕνωσή τους. Κανεὶς πολιτισμός, θρησκεία ἢ σύστημα νόμων (Σόλων, Πλάτων κ.λ.π.) δὲν θεσμοθέτησε τὴ συμβίωση τῶν ὁμοφυλοφίλων ὡς γάμο. Ἀντίθετα ἕνας τέτοιος νόμος προσβάλλει τὴ δημιουργία. Δὲν ἀποτελεῖ κοινωνικὴ πρόοδο, ἀλλὰ σύγκρουση μὲ τὴ φυσικὴ τάξη, κατήφορο».
Στὶς 23 Ἰανουαρίου συνῆλθε ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μὲ μοναδικὸ θέμα τὴν «ἐξαγγελθεῖσα νομοθέτηση γάμου καὶ “τεκνοθεσίας” υπὲρ ζευγαριῶν τοῦ ἰδίου φύλου». Προφανῶς γιὰ τὴν πραγματοποίηση τῆς συνεδρίας τῆς Ἱεραρχίας ἤρθησαν οἱ ἐπιφυλάξεις τοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Μετὰ τὴν εἰσήγηση τοῦ Σεβ. Μητροπολίτη Μεσογαίας ἐκδόθηκε ὁμόφωνα ἀνακοίνωση ποὺ ἐκφράζει ἀνώδυνα γιὰ τὴν Κυβέρνηση τὶς πάγιες θέσεις τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὴ σχέση ἄνδρα – γυναίκας καὶ παιδιῶν. Τὸ ἴδιο ἀνώδυνο ἦταν τὸ κείμενο τῆς Ἐγκυκλίου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος «Πρὸς τὸν λαό».
Στὶς 15 Φεβρουαρίου 2024 ψηφίστηκε ὁ Νόμος ποὺ ἐπιτρέπει πολιτικὸ «γάμο» στοὺς ὁμοφυλόφιλους. Τὴν 1η Μαρτίου 2024 ἐρωτήθηκε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τί σκέφτεται ἡ Ἐκκλησία μετὰ τὴν ψήφιση τοῦ νομοσχεδίου γιὰ τὸν γάμο τῶν ὁμοφύλων ζευγαριῶν καὶ ἀπάντησε ὅτι «θὰ τοποθετηθεῖ στὴν ΔΙΣ ποὺ θὰ συνεδριάσει τὴν ἑπόμενη ἑβδομάδα». Στὶς 5 Μαρτίου συνεδρίασε ἡ ΔΙΣ καὶ ἀποφάσισε ὁ ἑορτασμὸς τῆς Κυριακῆς της Ὀρθοδοξίας νὰ τελεσθεῖ στὴ Μονὴ Πετράκη χωρὶς τὴν παρουσία τῆς πολιτειακῆς καὶ πολιτικῆς ἡγεσίας τῆς χώρας καὶ τὰ μέλη τῆς ΔΙΣ νὰ μὴν λάβουν μέρος στὸ κατ΄ ἔθιμο παρατιθέμενο κατ΄ ἐκείνη τὴν ἡμέρα γεῦμα ἀπὸ τὴν Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας. Εἶχε ἐπίσης διαρρεύσει ἡ πληροφορία πὼς θὰ τηρηθεῖ μία στάση ἀποδοκιμασίας πρὸς τοὺς βουλευτὲς ποὺ ἐψήφισαν τὸν Νόμο…
. Ἐν τῷ μεταξὺ καὶ ἐν ὄψει τῶν Εὐρωεκλογῶν τὰ μηνύματα στὸ Μέγαρο Μαξίμου δὲν ἦσαν καλὰ καὶ λόγῳ τῆς καθιερώσεως τοῦ «γάμου» τῶν ὁμοφυλοφίλων. Φωναχτὰ ἡ προπαγάνδα της προωθοῦσε τὸ ὅτι τὸ ποσοστὸ τῆς ΝΔ κυμαίνεται μεταξὺ 32% καὶ 33%. Στὴν πραγματικότητα οἱ κυβερνητικοὶ παράγοντες γνώριζαν ὅτι αὐτὸ εἶναι ἀρκετὰ κάτω τοῦ 30%. Καὶ ἄρχισε ἡ προπαγανδιστικὴ ἐπίθεση ὅτι ἡ κυβέρνηση «τὰ βρῆκε καὶ τὰ ἔφτιαξε» μὲ τὴν Ἐκκλησία», μετὰ τὸ ρῆγμα ποὺ προκλήθηκε στὴ σχέση τους ἀπὸ τὴν ψήφιση τοῦ «γάμου» τῶν ὁμοφυλοφίλων.
Στὴν ἐκστρατεία χρησιμοποιήθηκε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος κ. Ἱερώνυμος. Ἡ δῆθεν εὐκαιρία δόθηκε μὲ τὴν ἐπίσκεψη τοῦ Πρωθυπουργοῦ στὴν Βοιωτία καὶ στὴν ἰδιαίτερη πατρίδα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, ὅπου λειτουργοῦν διάφορα Ἱδρύματα, ἱδρυθέντα ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του…. Βγῆκαν οἱ σχετικὲς φωτογραφίες καὶ ἀκολούθησε προπαγανδιστικὸς καταιγισμὸς ἀπὸ ΜΜΕ καὶ ΜΚΔ προσκείμενα στὴν Κυβέρνηση ὅτι τὰ «βρῆκαν Πολιτεία καὶ Ἐκκλησία». Ἐνδεικτικὰ ἀναφέρονται οἱ τίτλοι ἐφημερίδων: «Ἡ Κυβέρνηση κλείνει τὸ μέτωπο μὲ τὴν Ἐκκλησία», «Χαστούκι τοῦ Ἱερώνυμου σὲ Βελόπουλο καὶ ἀκροδεξιοὺς γραφικοὺς» (Σημ. Θυσίασε αὐτὸ τὸ Μέσο τὴν ἠθικὴ ὑπόσταση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, ἀφοῦ σύμφωνα μὲ τὸν ἴδιο καὶ τὴν πάγια ἀρχὴ τῆς Ἐκκλησίας οἱ κληρικοί Της δὲν ἀναμιγνύονται σὲ πολιτικὲς καὶ κομματικὲς διαμάχες, ἀφοῦ ἀπὸ τὴν ἵδρυσή Της δρᾶ πάντα καὶ μόνο ἑνωτικά, καθὼς διδάσκει τὴν ἀγάπη καὶ πρὸς τοὺς ἐχθροὺς ἀκόμη, χωρὶς πάντως αὐτὸ νὰ σημαίνει ὅτι ἀποδέχεται ὡς δικαίωμα τὴν ἁμαρτία) καὶ «Ὁ ἱερὸς πόλεμος τελειώνει»…Τὸν πρωθυπουργὸ ἀκολούθησαν καὶ ἐπισκέφθηκαν τὸν Ἀρχιεπίσκοπο βουλευτὲς καὶ Ὑπουργοί, ὅπως ἡ κα Ράπτη, ποὺ ψήφισαν μὲν ὑπὲρ τοῦ πολιτικοῦ γάμου τῶν ὁμοφυλοφίλων, ἀλλὰ ἔχοντας ψηφοφόρους ποὺ ἐνοχλήθηκαν ἀπὸ τὴν ἐνέργειά τους φωτογραφήθηκαν μὲ τὸν κ. Ἱερώνυμο καὶ θὰ κρατήσουν τὴν φωτογραφία αὐτὴ γιὰ νὰ βελτιώσουν τὴ σχέση τους μαζί τους… Ὁ κ. Ἱερώνυμος μὲ τὸν κ. Τσίπρα καὶ μὲ τὸν κ. Μητσοτάκη ἐγκαινίασε νέο τρόπο ἀντιμετώπισης πρωθυπουργῶν, ποὺ ἔρχονται σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν Παράδοση, τὴν Ταυτότητα καὶ τὰ ἤθη τῶν Ἑλλήνων. Ὅπως ἔχει ἐγκαινιάσει νέο τρόπο ζωῆς τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, τόπου διαμονῆς καὶ εὔνοιας ἔναντι τῆς ἰδιαίτερης πατρίδας του….
. Ὑπάρχουν πολλὰ ἀκόμη νὰ γραφοῦν γιὰ τὴν κατάσταση τῆς Ἐκκλησίας σήμερα. Ἀλλὰ συνεχίζοντας θὰ ἔγραφα βιβλίο καὶ ὄχι ἄρθρο, ἔστω ἐκτεταμένο…Ἐπιφυλάσσομαι λοιπόν. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος πρὶν ἀπὸ 20 χρόνια εἶχε ζητήσει ἀπὸ τὴν Ἱεραρχία νὰ γίνει μία ἔρευνα γιὰ τὸ ποιὰ εἰκόνα ἔχουν οἱ Ἕλληνες γιὰ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο, τοὺς Μητροπολίτες καὶ τοὺς ἄλλους κληρικούς, τί θὰ ζητοῦσαν ἀπὸ αὐτοὺς καὶ τί θὰ ἤθελαν νὰ προσέξουν περισσότερο καὶ νὰ τὸ διορθώσουν. «Πιστεύω τὸ ἀποτέλεσμα τῆς ἔρευνας αὐτῆς θὰ ὠφελοῦσε, θὰ μᾶς προσγείωνε καὶ θὰ συντελοῦσε σὲ ἐπανεκτίμηση ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων» εἶχε πεῖ τότε. Δεκαέξι χρόνια Ἀρχιεπίσκοπος ἀπὸ καιρὸ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχε κάνει αὐτὴν τὴν ἔρευνα, ἂν φυσικὰ τὸν ἐνδιέφερε καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ τὸν ἐνδιαφέρει…
. Μετὰ τὰ ὅσα ζοφερὰ ἀναφέρθηκαν ὑπάρχει ἐλπίδα γιὰ τὸν λαὸ τῆς Ἑλλάδος καὶ τὴν Ἐκκλησία του; Ἀσφαλῶς ναί. Δὲν εἶναι τὸ λεγόμενο πὼς «ἡ ἐλπίδα πεθαίνει τελευταία». Εἶναι ἡ πίστη, ποὺ γεννᾶ ἐλπίδα. Εἶναι οἱ χιλιάδες ἁπλοὶ ἄνθρωποι – ἀφανεῖς ἥρωες τῆς Πατρίδας μας, εἶναι οἱ πνευματικὲς ἑστίες ποὺ συνεχίζουν τὴν ἀντίσταση στὴ σύγχρονη εἰδωλολατρία, ποὺ μᾶς περιβάλλει καὶ ἐπιβάλλει τοὺς κανόνες της. Εἶναι κληρικοὶ ὅλων τῶν βαθμῶν, εἶναι μοναχοὶ καὶ μοναχὲς ἀπὸ τὸ Ἅγιον Ὅρος, τὶς σκῆτες καὶ τὰ κελιά του, ἕως τὸ πιὸ ἀφανὲς μοναστηράκι τοῦ ἄγνωστου στοὺς πολλοὺς μοναχοῦ ἢ μοναχῆς. Εἶναι ὁ μεροκαματιάρης πολύτεκνος καὶ ἡ θυσιαζόμενη μάνα γιὰ τὴν πρόοδο τῶν παιδιῶν της. Ναί, μπορεῖ πολλοὶ – κληρικοὶ καὶ λαϊκοὶ – νὰ ἔχουν προσκυνήσει τὸν Βάαλ. Ὅμως ὑπάρχουν καὶ θὰ ὑπάρχουν πάντα κληρικοὶ καὶ λαϊκοὶ ποὺ δὲν θὰ τὸν προσκυνήσουν, ὅση πίεση καὶ ἂν δεχθοῦν.-

Μέρος Α´: ΠΡΙΝ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ. Η ΙΔΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)