Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Αν. Τασούλας παρέστη στην τελετή έναρξης του Β΄ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου με θέμα «Η Ορθόδοξη θεολογία και η οντολογία της τεχνολογίας: ανθρωπολογικές, πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές συνέπειες», το οποίο πραγματοποιείται με αφορμή την συμπλήρωση 100 χρόνων κυκλοφορίας του περιοδικού «Θεολογία», στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου. Τον κ.Τασούλα υποδέχθηκε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος Β΄ ενώ την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου κήρυξε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Παρ’ όλα, ωστόσο, τα αδηρίτως υπαρκτά ζητήματα που έχουν να κάνουν με την αυτοσυνειδησία του ανθρώπου στη νέα εποχή, δεν δαιμονοποιούμε την τεχνολογία. Πρόκειται για κορυφαία κατάκτηση του ανθρώπινου πνεύματος, που γεννά ελπίδες για μια πρωτόγνωρη πρόοδο στις επιστήμες, στην παραγωγικότητα και στην καθημερινότητα. Οι προβληματισμοί μας αφορούν αποκλειστικά την εφαρμογή και τη χρήση της. Έχοντας κατά νου τη σοφόκλεια ρήση στην Αντιγόνη “Σοφόν τι τὸ μηχανόεν /τέχνας ὑπὲρ ἐλπίδ᾽ ἔχων/ τοτὲ μὲν κακόν, ἄλλοτ᾽ ἐπ᾽ ἐσθλὸν ἕρπει”, ευελπιστούμε ότι η πρόοδος της τεχνολογίας θα τείνει προς το εσθλόν, τουτέστιν το αγαθό. Και, στο πεδίο αυτό, προσβλέπουμε στον γόνιμο διάλογο τεχνολογίας και θεολογίας. Διότι αν η θεολογία ήδη μελετά εις βάθος την τεχνητή νοημοσύνη και τις εφαρμογές της σε οντολογικό επίπεδο, ανησυχώντας ότι δεν έχουμε πλέον να κάνουμε με “εφαρμογές” αλλά με ψηφιακά υποκείμενα με δυνητική αυτονομία, οι ειδικοί καλούνται να εργαστούν συστηματικότερα για την ενσωμάτωση ηθικών αρχών και κοινωνικών αξιών στην ανάπτυξη και τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, τη διασφάλιση ενός διαφανούς και επαρκώς καθορισμένου ηθικού πλαισίου στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων και την ευθυγράμμιση της τεχνολογικής καινοτομίας με τις ανθρώπινες αξίες.
Ωστόσο δεν παραγνωρίζω πως η οντολογία της τεχνολογίας είναι προβληματισμός βαθύτερος και πέραν της καλής ή κακής χρήσης της .
Και καθώς οι τεχνολογικές εξελίξεις, εκτός από ραγδαίες είναι και αναπόδραστες, το Συνέδριο καλείται να αναζητήσει, αν υπάρχουν, σημεία επαφής μεταξύ τεχνικού πνεύματος και ηθικού στοχασμού ή αν τελικά το πρώτο υπονομεύει τον δεύτερο και που οδηγεί αυτό!
Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα συνιστούν μέγιστη πρόκληση, γιατί το τεχνικό πνεύμα δεν είναι επί θύραις αλλά εντός των τειχών και δεδομένου πως ένα τέτοιο συνέδριο για τη φιλοσοφία της τεχνολογίας με τέτοιου υψηλού επιπέδου ομιλητές διοργανώνεται για πρώτη φορά οι προσδοκίες μας από αυτό είναι θεμελιώδεις.
Οι άνθρωποι έλαβαν την εντολή “κατακυριεύσατε της γης”, μήπως όμως τώρα κινδυνεύουν και οι ίδιοι να κατακυριευθούν από την αυτονομία της τεχνολογίας ;
Το Β’ επετειακό Θεολογικό Συνέδριο στη Θεσσαλονίκη διερευνά βαθυστόχαστα και θεολογικά τον πρωτόγνωρο κόσμο που ήδη έχει εισβάλει την ζωή μας.
Είμαι βέβαιος πως τον διερευνά και πειστικά απαντώντας στο πιο φλέγον ερώτημα της εποχής μας για τις συνέπειες της οντολογίας της τεχνολογίας και τις δυνατότητές μας να τις διαχειριστούμε».