Επιστρέφοντας από τις –έστω και σύντομες- θερινές διακοπές μας, είχαμε την ευκαιρία να ασχοληθούμε λίγο και με την… «αυτοπραγμάτωσή» μας: ακριβέστερα, την ανάγνωση! Σε επίπεδο κοινωνικο-οικονομικών βιβλίων, ένα από τα πολύ καλά αναγνώσματα που διεξήλθαμε ήταν η περίφημη «Άνοδος της ασημαντότητας» του μεγάλου φιλοσόφου (παρά τη σχετική του άγνοια –για την οποία ευθυνόμαστε πολύ και μεις ως Εκκλησία βέβαια- περί Ορθοδοξίας) Κορνήλιου Καστοριάδη. Άλλο ανάγνωσμα ήταν ένα βιβλίο επίσης δύσκολο μεν, αλλά εξαιρετικά πολύτιμο μέσα στις 335 σελίδες του: η «Φιλοσοφία της Οικονομίας» του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα Σέργιου Μπουλγκάκωφ!
Καταρχάς εδώ να διευκρινίσουμε ότι μιλάμε για την νέα μετάφραση-έκδοση που επιμελήθηκε, μετέφρασε, υπομνημάτισε (σχολίασε) και μας παρέδωσε, σε μια εμφανώς πολύ μεγάλη και συστηματική προσπάθεια, ο Δημήτρης Μπαλτάς, Δρ. Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΦΩΤΟ) και ειδήμων σε ζητήματα ρωσικής γλώσσας και Γραμματείας.
Αξιοσημείωτη είναι καταρχάς η ίδια η μορφή του Σέργιου Μπουλγκάκωφ. Γεννημένος το 1871, πέρασε για ένα σημαντικό διάστημα της ζωής του από την ιδεαλιστική τάση του «νόμιμου μαρξισμού», μαζί με τον Νικολάι Μπερντιάγεφ. Ένα από τα χαρακτηριστικά του νόμιμου μαρξισμού ήταν η τάση για νόμιμη ως προς τις τσαρικές αρχές αρθρογραφία. Κανείς εδώ θυμάται τη διαφωνία του ίδιου του Μπερντιάγεφ το 1920 με εκπροσώπους του νέου σοβιετικού καθεστώτος, αφού –και παρά το ότι- είχε διοριστεί καθηγητής φιλοσοφίας στη Μόσχα!
Αλλά ας επιστρέψουμε στο βιβλίο: πρόκειται για τη διδακτορική διατριβή, που πλέον σε ηλικία ώριμης νεότητας, το 1912, κατέθεσε και έγινε δεκτή, 6 χρόνια πριν την εισδοχή του στον ορθόδοξο κλήρο. Το βιβλίο ξεκινάει με μια συζήτηση γύρω από τη φιλοσοφία της οικονομίας, αλλά και την ίδια τη φιλοσοφία, με αφετηρία προβληματισμούς και τάσεις που και τότε αλλά όχι λιγότερο και σήμερα είναι παρούσες! Ειδική μνεία γίνεται, τόσο στο πρώτο, όσο και στο ένατο (τελευταίο) κεφάλαιο στο πρόβλημα του φιλοσοφικού και οικονομικού υλισμού.
Στα ενδιάμεσα, συζητάει φιλοσοφικά και στοχαστικά τη θεωρία της οικονομίας και μάλιστα στη βάση της φιλοσοφίας της φύσης, την κατανάλωση και την παραγωγή ως τις δύο βασικές λειτουργίες των «οικονομούντων ατόμων», το υποκείμενο της οικονομίας (ο «υπερβατικός» άνθρωπος) στα πλαίσια της Σοφίας του Θεού (σοφιανικότητας) κ.π.ά.
Σε γενικές γραμμές, ο Μπουλγκάκωφ γράφει με τρόπο που θυμίζει αρκετά τον Νικολάι Μπερντιάγεφ, με μια διαφορά. Άλλοτε είναι, όπως εκείνος, περισσότερο στοχαστικός, άλλοτε περισσότερο ακριβολόγος, συστηματικός και αυστηρός στις διαπιστώσεις. Και οι δύο έχουν ένα εκπληκτικό εύρος πολυμάθειας, ειδικά γύρω από τη φιλοσοφία. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει πουθενά η μαθηματικοποίηση που έχουμε συνηθίσει στη διαπραγμάτευση των θεμάτων της οικονομίας σήμερα, ούτε κάποια μαθηματικοποιημένη, ας πούμε, λογική. Αντίθετα, ο συγγραφέας βρίσκεται σε διάλογο με μεγάλους ιδεαλιστές και Ρομαντικούς φιλοσόφους, όπως ο Φίχτε, ο Καντ, ο Σέλλινγκ, αλλά και ο Μαρξ.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει η διαπραγμάτευση που κάνει ο συγγραφέας αναφορικά με τη φύση της επιστήμης και της επιστημονικής γνώσης, όπου μας μαθαίνει να βλέπουμε τις επιστήμες, για να το πούμε κατανοητά, ως ένα σύστημα αλληλοσχετιζόμενων εννοιών, το οποίο έχει τη δική του «ζωή», η οποία τέμνεται αλλά πάντως είναι άλλο πράγμα από την πραγματικότητα ή από τις άλλες επιστήμες. Ο συγγραφέας φαίνεται πως καταφέρεται κατά του επιστημονισμού ή της επιστημονικοποίησης που προωθούσε και ο μαρξισμός (σε τάσεις του), ωστόσο σήμερα, που γινόμαστε μάρτυρες πχ προσπαθειών εισοδισμού της… νευροεπιστήμης στη μυστική εμπειρία και άλλα τέτοια κωμικοτραγικά, οι αναλύσεις αυτές είναι όχι μόνο επίκαιρες αλλά και αναγκαίες!
Ένα μεγάλο εύγε αξίζει στον μεταφραστή, για ένα «ζόρικο» μεν αλλά εξαιρετικά βαρύτιμο ανάγνωσμα!
Ο κυνισμός και η ανικανότητα: Οι Αμερικανοί, αφού πήραν ό,τι ήθελαν, την ενεργειακή αποκοπή της Ευρώπης από τη Ρωσία, την εμπορική και οικονομική δορυφοριοποίηση της Ε.Ε., τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας, ακόμα και τον ενεργειακό διάδρομο στην Κασπία, στον αυχένα του Ιράν (σε συνεργασία με τους Ρώσους!) και ποιος ξέρει πόσα άλλα στη νέα Γιάλτα-Αλάσκα, λένε σε Ουκρανία και Ε.Ε.: «τώρα, κόψτε το λαιμό σας!» Και οι «μοιραίοι και άβουλοι» Ευρωπαίοι που καμώνονται τους ηγέτες και φαντασιώνονται τον Ναπολέοντα ή τον Χίτλερ ή δεν ξέρω ποιον Μεγαλέξανδρο, σαν μαθητούδια, μαζί με τον καταστροφέα της χώρας του Ζελένσκι, ακούνε τον θείο Σαμ να ποδηγετεί την ολοκαίνουργια, την πιο νέα τάξη πραγμάτων, σε έναν κόσμο που έχει ήδη αλλάξει άρδην. Με τη Γαλλία στις πύλες του ΔΝΤ, τη Γερμανία στα πρόθυρα βιομηχανικού κραχ, την Αγγλία ξεδοντιασμένη, τι σκαρφίζονται οι μωροί που κάνουν τους ηγέτες; Επιστροφή στα όπλα! Η πολεμική βιομηχανία είναι μιας πρώτης τάξεως φυγή από την κρίση και την κατάρρευση Ε.Ε. και ευρώ. Για τους ανόητους. Τι άλλο μένει στο ξεπεσμένο πρώην αρχοντολόι, στις γεροντοκόρες της Ευρώπης, όπως τους λένε κάποιοι σχετλιαστικά; Να βάλουν για μία ακόμα φορά φωτιά στο σπίτι μας, στο κοινό ευρωπαϊκό μας σπίτι, συνδαυλίζοντας έναν Τρίτο Παγκόσμιο. Με τραγική τη διαφορά από το 1914 ή το 1939: Η Ευρώπη δεν είναι πλέον το κέντρο της οικονομικής και εμπορικής δραστηριότητας του κόσμου, αλλά μια γωνιά του μόνο, στριμωγμένη από τα μεγάλα θηρία, τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Κίνα κ.λπ. Και γίνεται η μωρία τους προανάκρουσμα νέου χαλασμού. Της πλήρους ισοπέδωσης. Γιατί πώς νομίζουν ότι θα αποτρέψουν έναν πυρηνικό όλεθρο σε μια γενικευμένη ευρωπαϊκή σύρραξη σήμερα οι κουφιοκεφαλάκηδες; Μωραίνει Κύριος…
Φ Προβολές 8
Λιγότερο από 1 λεπτό Διάρκεια άρθρου: Λεπτά
Το πρωτότυπο άρθρο ανήκει στο χριστιανική .