“Νικητικὰ μὲν βραβεῖα ἤρω, κατὰ τῆς φύσεως Ἁγνή, Θεὸν κυήσασα· ὅμως μιμουμένη δέ, τὸν ποιητήν σου καὶ Υἱόν, ὑπὲρ φύσιν ὑποκύπτεις, τοῖς τῆς φύσεως νόμοις· διὸ θνήσκουσα, σὺν τῷ Υἱῷ, ἐγείρῃ διαιωνίζουσα(…)
Γυναῖκά σε θνητήν, ἀλλ᾿ ὑπερφυῶς καὶ Μητέρα, Θεοῦ εἰδότες πανάμωμε, οἱ κλεινοὶ Ἀπόστολοι, πεφρικυίαις ἥπτοντο χερσί, δόξῃ ἀπαστράπτουσαν, ὡς θεοδόχον σκῆνος θεώμενοι. “.
Στὰ τροπάρια τοῦ Ὄρθρου τῆς μεγάλης ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ἀποτυπώνεται τὸ γεγονὸς τῆς μετάδοσης τῆς ἀνθρώπινης φύσης στὸ Θεάνθρωπο ἀπὸ τὴν Παναγία, “γυναίκα θνητή”, ἡ ὁποία “ὑπερφυῶς” καὶ “κατὰ τῆς φύσεως” ἔγινε “Μητέρα Θεοῦ”.
Ἡ Παναγία μὲ τὴ θέλησή της καὶ κίνδυνο τῆς ζωῆς της δέχθηκε νὰ ὑπηρετήσει τὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ κόσμου: ἡ ἀνθρώπινη φύση νὰ ὑπερβεῖ τὴν Πτωση, νὰ νικήσει τὸν θάνατο καὶ νὰ ξανάρθει κοντὰ στὸ Θεό. Ὅπως καὶ ἔγινε μέσω τοῦ Θεανθρώπου, ποὺ σαρκώθηκε, θανατώθηκε, ἀναστήθηκε καὶ ἀναλήφθηκε στοὺς Οὐρανούς, καταργώντας τὸ χάσμα ποὺ δημιούργησε ἡ Πτώση ἀνάμεσα στὸν ἄνθρωπο καὶ στὸ Θεό. Ἐδῶ ἔγκειται καὶ ἡ σημασία τῶν δογμάτων τῆς Ἐκκλησίας μας, ἰδίως ὅσαν ἀφορᾶ στὴν καταδίκη τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ ποὺ ὑποβαθμίζει τὴν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ.
“Γυναίκα θνητή”, προσέφερε αὐτὴ τὴν ὑπηρεσία στὴν ἀνθρωπότητα, καθὼς ἀντιμίλησε στὸν αὐτοκράτορα Θεόφιλο ἡ Κασσιανὴ τὸν 9ο μ.Χ αἰώνα : “Καὶ ἐκ τῆς γυναικὸς πηγάζει τὰ κρείττω”. Ἡ ἰδιότητα τῆς Παναγίας ὡς “θνητῆς γυναίκας” εἶναι καὶ ἡ βάση τῆς ἐπιτυχίας τοῦ σχεδίου τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἐκοιμήθη ἀπὸ φυσικὸ θάνατο, ὑποκύπτοντας στοὺς νόμους τῆς Φύσης. Σύμφωνα μὲ τὴν Παράδοση, ὁ ἴδιος ο Χριστὸς πῆρε τὴν ψυχή της. Τὸ σῶμα της τάφηκε, ἀλλὰ, μετὰ τρεῖς μέρες σὺν τῶ Υἳῶ ἠγέρθη διαιωνίζουσα, “μιμουμένη τὸν ποιητήν σου καὶ Υἱόν” .
Στὶς δυτικὲς ὀμολογίες, ἐπικεντρώνουν στὴν “Ἀνάληψη τῆς Μαρίας”, μὲ ἐξαίρεση τὴν “Ἐπισκοπικὴ Ἐκκλησία τῆς Σκωτίας”, ἡ ὁποία στὶς 15 Αὐγούστου γιορτάζει “τὴν κοίμηση (falling asleep) τῆς εὐλογημένης Μαρίας”. Ἀκόμα καὶ ὁ ὅρος “Dormition”, ἀκριβὴς μετάφραση τοῦ ὅρου “Κοίμηση”, φαίνεται νὰ εἶναι ἀντιδάνειο ἀπὸ τοὺς Ὀρθόδοξους. Ἡ ἀπεικόνιση τῆς Παναγίας στὴν ἐπιθανάτια κλίνη ἐκ μέρους τῶν Ὀρθοδοξων, δὲν εἶναι οἰκεία στὶς ὁμολογίες αὐτές. Σὲ μεταγενέστερους αἰῶνες, οἱ Ρωμαιοκαθολικοὶ ἀνέπτυξαν καὶ τὸ δόγμα τῆς “ἀμώμου συλήψεως” τῆς Θεοτόκου.
Παρατηροῦμε μιὰ τάση νὰ ὑποβαθμιστοῦν τὰ ἀνθρώπινα χαρακτηριστικὰ τῆς Παναγίας, μὲ τὴν ἐπινὀηση τῆς “ἀμώμου συλλήψεώς” της καὶ τὴν ἀποσιώπηση τοῦ ἐπελθόντος θανάτου. Ἡ τάση αὐτή, ποὺ ξεπερνᾶ τὰ ὅρια τῆς τιμῆς ἀπὸ τὴν ἀγιοκατάταξη τείνει νὰ ἀποδίδει στὴ Θεοτόκο “θεϊκὲς” ἰδιότητες. Μιὰ ἀντίληψη ποὺ ὑπονομεύει τὴν ἰσορροπία τῶν δύο φύσεων τοῦ Χριστοῦ ποὺ δέχεται ἡ Δ’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος. Καὶ ἀφήνει τὸν ἄνθρωπο ἔξω ἀπὸ τὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ, ποὺ πραματοποιήθηκε μὲ τὴν ἐνανθρὠπησή Του. Αὐτὸς ὁ ὑπολανθάνων πρακτικὸς μονοφυσιτισμὸς δὲν εἶναι ἁπλῆ ἀκαδημαϊκὴ συζήτηση, ἀλλὰ ἔχει σοβαρότατες ἐπιπτώσεις στὴν κατανόηση καὶ στὴν ἐφαρμογὴ τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας.
Γ.Ζ.