Γράφει ὁ Καθηγητὴς Δρ. Ἀλέξιος Π. Παναγόπουλος, Δρ. Νομικῶν & Πολιτικῶν
Ἐπιστημῶν, Δρ. Βιοηθικῆς, Δρ. Θεολογίας, PostDoc-Μεταδιδακτορικῶν, Διπλωματούχου Ὑφηγητοῦ,
Καθηγητοῦ καὶ Ἀκαδημαϊκοῦ Ξένων Ἀκαδημιῶν Ἐπιστημῶν EASA, MCA, CAC, IEAI.
7ον
Ὅταν θὰ ἔλθει, ὁ προφήτης μας, ἐρωτᾶ ὁ π.Ἀρσένιος, ἄραγε θὰ ζητήσει ἀκρόαση, νὰ ἐμφανιστεῖ στὸν τότε Πατριάρχη Ἱεροσολύμων καὶ τὴν Σύνοδο τῶν Ἀρχιερέων, ἄραγε ὁ «ὑμνούμενος καὶ δοξολογούμενος ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας, δύο χιλιάδες χρόνια, θὰ προσκυνήση, θὰ βάλη μετάνοια νὰ φιλήση τὸ χέρι τους, καὶ ἐὰν τυχόν, δὲν θὰ καταδεχθῆ, ἕνα τέτοιο γεγονός, πῶς θὰ διάκεινται ἀπέναντί του; Πολὺ περισσότερον, ἐὰν δὲν καταδεχθῆ, οὔτε κἄν νὰ τοὺς ἐπισκεφθῆ καὶ ἀκόμη πιὸ πολύ, ἐὰν τυχὸν τοὺς ἐλέγξη, μὲ προδρομικὴν γλῶσσαν, διὰ κακὴν ζωὴν καὶ χλιδὴν καὶ πολυτέλειαν, διὰ τὰ τυχόν, μὴ ὀρθόδοξα φρονήματά των, διὰ ὑπόπτους κινήσεις, μερικῶν, γύρω ἀπὸ Μασονικὲς Στοές, θὰ τὸν πιστέψουν ἢ θὰ τὸν ἐκβάλουν ἔξω ὡς τρελλὸν καὶ ἀπατεῶνα; Ἐπίσης, ἔρχεται εἰς τὸν νοῦν μας, διατὶ ἄραγε ὁ Κύριος, ἀλλὰ καὶ ὁ Πρόδρομος, δὲν κατεδέχθηκαν, νὰ παρουσιασθοῦν καὶ νὰ πάρουν τὴν ἄδεια τοῦ κηρύ-γματος, ἀπὸ τοὺς τότε Ἐκκλησιαστικοὺς Ἀρχηγούς; Καὶ μόνον, ποὺ δὲν θὰ τοὺς ἐπισκεφθοῦν (αὐτούς), ὁ Ἠλίας καὶ ὁ Ἐνώχ, διὰ νὰ πάρουν τὴν ἄδεια, νὰ κηρύττουν, πολὺ περισσότερον, ἐὰν τοὺς ἐλέγξουν, φθάνει νὰ ἐννοήση κανείς, τὴν στάσιν των, τῶν τότε ἱσταμένων ὑψηλὰ ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ» [58]. Πράγματι, οἱ δύο Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας, θὰ θελήσουν νὰ βάλουν μετάνοια, σὲ ἐπισκόπους, ποὺ θὰ ἡγοῦνται ἐκείνη τὴν ἐποχὴ καὶ θὰ ἔχουν κοσμικὸ φρόνημα ἢ θὰ τοὺς ἐλέγξουν μὲ δριμύτητα; Καὶ αὐτοὶ τί θὰ κάνουν; Δὲν θὰ τοὺς χαρακτηρίσουν ὡς τρελλούς;
Τὰ ἐρωτήματα ποὺ μᾶς βάζει, μέσα ἀπὸ τὸ μικρό του βιβλίο, εἶναι τόσα πολλά, καὶ τόσο πραγματικά, ποὺ ἐὰν θὰ τὰ σκεφθοῦμε σὲ βάθος, καὶ ἐφόσον θὰ τὰ παραλληλίσουμε μὲ τὴ ζωὴ τῶν Προφητῶν καὶ τῶν Ἁγίων, ἐνδεχομένως, νὰ καταλήξουμε στὸ συμπέρασμα, ὅτι ἡ παρουσία τῶν δύο προφητῶν, δὲν θὰ εἶναι ἀρεστή, ὄχι μόνο γιὰ τὸ πάσης φύσεως Ἱερατεῖο τῆς τότε ἐποχῆς, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν πολιτικὴ ἡγεσία τῆς τότε ἐποχῆς καὶ τῶν ἀδίστακτων ὀργάνων τοῦ πλάνου ἀντι-χρίστου. Ὁ ἀντί-χριστος, σύμφωνα μὲ τὸ π.Ἀρσένιο, ἀλλὰ καὶ τὴν σχετικὴ πατερικὴ ἑρμηνευτική, θἆνε ὑποκριτικὰ ἀγαθὸς «τουλάχιστον κατὰ τὴν πρώτην τριετίαν, ὁ ὁποῖος θὰ εἶναι ἰσχυρὸν πολιτικὸν καὶ θρησκευτικὸν πρόσωπον, μὲ ἕνα σωρὸ θαύματα καὶ ποὺ θὰ ξετρελλάνει τὸν κόσμον, ἰδίως τὴν νεότητα, καὶ ποὺ θὰ ὑποστηρίζεται συγχρόνως ὑπὸ τῶν ἰσχυρῶν τῆς ἡμέρας» [59], θὰ δημιούγησει σκοπίμως καὶ μὲ ἐπιτυχία προσωρινή, μία μεγάλη σύγχυση, γύρω ἀπὸ τὸ πρόσωπό του, ἀκόμα καὶ μεταξὺ «τῶν τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι θὰ σπεύδουν, μὲ καθησυχαστικάς ἐγκυκλίους, πρὸς τὸν λαόν, ὅτι νὰ μὴ θορυβοῦνται, δὲν εἶναι αὐτὸς ὁ ἀντίχριστος, δὲν ἦλθε ἀκόμη ὁ καιρὸς καὶ νὰ μὴ δίδουν σημασίαν σὲ διαδόσεις τῶν ‘φαντασιόπληκτων’» [60].
Ἡ σύγχυση ποὺ θὰ δημιουργηθεῖ γύρω ἀπὸ τὸ πρόσωπο τοῦ δόλιου καὶ ὑποκριτὴ ὡς θηρίου, γιὰ νὰ τὸ κατανοήσουμε μᾶς φέρνει ὡς παράδειγμα, τὴ σύγχυση, ποὺ ἐμφανίστηκε μὲ τὸν ἀριθμὸ ΧΞΣ’, ἄλλοι πρὶν ἀρκετὰ χρόνια ἔλεγαν διάφορες ἑρμηνεῖες, ἀλλὰ καὶ σὲ κείνη τὴν ἐποχὴ ἀρκετοὶ θὰ λέγουν, μὴ «φοβῆσθε», ἄλλος θὰ εἶναι, «δὲν ἦλθε ἡ ὥρα», ἄλλος θὰ λέγει ὅτι αὐτὸς ὁ ἀριθμός, αὐτὸ τὸ νούμερο δὲν εἶναι φοβερό, «δὲν σκοτώνει, ὁ ἀριθμός», ἄλλος θὰ λέει, «δὲν ἔχει σχέσιν ὁ ἀριθμὸς 666, μὲ τὸν προφητευόμενον ἀριθμὸν τῆς Ἀποκαλύψεως», ἄλλος θὰ λέει, ὅτι «ὅλοι πρέπει νὰ πάρουμε καὶ τὰς Ταυτότητας καὶ τὴν Σφραγίδα», μάλιστα, μᾶς ἀναφέρει, ὅτι περίπου τὸ ἴδιο, ἔκαναν πρὸ ἀρκετῶν ἐτῶν καὶ δύο, τρεῖς Ἀρχιερεῖς, μὲ «καθησυχαστικᾶς ἐγκυκλίους καὶ ὁμιλίας» [61]! Παρουσιάζοντάς μας αὐτὴ τὴ πραγματικότητα, ποὺ ἔγινε, ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του, θέλει νὰ μᾶς προβληματίσει γιὰ τὸ αὔριο, γιὰ τὸ τί πρόκειται νὰ γίνει ἐκεῖνες τὶς ἐσχατολογικὲς ἡμέρες, ὅπου θὰ συμβοῦν τὰ σημεῖα, τοῦ βασανισμοῦ τῶν πιστῶν ποὺ θὰ ἀντισταθοῦν, πρὶν ἀπὸ τὸ τέλος τῆς ἱστορίας ὅλου τοῦ κόσμου.
Στὸ ἑπόμενο τμῆμα τοῦ βιβλίου του, ἀναλύει τὸ ἄρθρο του, δημοσιευμένο στὴν ἐφημερίδα Ὀρθόδοξος Τύπος, μὲ θέμα «θὰ γίνουν οἱ Ἑβραῖοι χριστιανοὶ» (σελ. 57-65), γίνεται ἡ ἐκ μέρους του ἑρμηνευτικὴ προσέγγιση γιὰ τὸ ἐὰν θὰ γίνουν πράγματι, Χριστιανοὶ οἱ Ἑβραῖοι, πρὶν ἀπ’ τὴν Β’ Παρουσία. Γιὰ νὰ καταλήξει, ὅτι μόνο ἕνα μικρὸ τμῆμα, ἀπ’ τοὺς Ἑβραίους, θὰ πιστεύσουν, κι αὐτοὶ οἱ λίγοι, θᾶνε οἱ λίγοι καλοπροαίρετοι, ὅταν θὰ δοῦν ἢ καὶ ἀντιληφθοῦν λίγο πρὶν τὸ τέλος, ὅτι πλησιάζει ἡ ὥρα τοῦ Δίκαιου Κριτῆ, τοῦ φοβεροῦ Κριτῆ, νὰ ἔρχεται! Κάποιοι ἄλλοι, ὀφθαλμοφανῶς θὰ διαπιστώσουν, ὅτι μέχρι τότε, πίστευαν σὲ ἕναν πλάνο, στὸ ψεύτικο-μεσσία καὶ ἀντὶ-χριστο. Ἡ καταραμένη «συκῆ» ἀπ’ τὸν Κύριο, δήλωνε τὴν «παντοτινὴ πνευματικὴν ξηρασίαν τῶν Ἑβραίων» [62]. Μᾶς μνημονεύει τὸν ἱερὸ Χρυσόστομο, στοὺς κατὰ Ἰουδαίων λόγους του, ὅπου «ἀποκλείει τελείως τὴν ἐπιστροφὴν τῶν (Ἑβραίων) στὸν Χριστό, οὐδὲ εἰς τὴν προτέραν ἐπανήξουσι πολιτεία, οὔτε τὴν πόλιν (Ἱερουσαλήμ), οὔτε τὸν ναὸν (Σολομώντα), λοιπὸν ἀπολήψονται» [63]. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος μὲ σωρεία ἁγιογραφικῶν χωρίων, μᾶς ἐπιμένει, ὅτι οἱ Ἑβραῖοι, μέχρι τῆς φοβερῆς συντελείας τοῦ κόσμου, δὲν θὰ κάνουν οὔτε κράτος, δὲν θὰ ἀποκτήσουν οὔτε τὴν πόλη τους, οὔτε τὸν ναὸ θὰ ξανακτίσουν, ἐνῶ ἀρκετοὶ ἄλλοι Πατέρες μιλοῦν γιὰ τρίτο Ναὸ καὶ γιὰ ἵδρυση τοῦ Κράτους τοῦ Ἰσραὴλ, ὅπως ἔγινε τὸ 1949 (πρβλ. Παναγόπουλος Ἀλέξιος, Ἐσχατολογικὲς Διαστάσεις τῆς Παιδαγωγίας κατὰ τὸν Ἱερὸ Χρυσόστομο. Διατριβὴ Διδακτορική, ὑπὸ τὴν ἐποπτεία Μητροπολίτη καὶ καθηγητὴ Ράντοβιτς Ἀμφιλοχίου, Παν/μιο Ἀν. Σαράγιεβο).
Ὅμως, σήμερα βλέπουμε καὶ τὸ κράτος τοῦ Ἰσραὴλ νὰ ἔχουν καὶ τὴ διοίκηση τῆς πόλης Ἱερουσαλὴμ νὰ κατέχουν, ἀλλὰ ἀκόμα δὲν ἔχουν τὸν τρίτο ναὸ τοῦ Σολομώντα, παρότι γίνονται πιέσεις, γιὰ νὰ τὸν ἀποκτήσουν. Τὸ πότε θὰ τὸν ἀποκτήσουν, εἶναι θέμα, τὸ πότε θὰ τὰ βροῦν διπλωματικὰ ἔστω, μὲ τοὺς μουσουλμάνους καὶ μὲ τοὺς ἁρμοδίους στὸ Τέμενος τοῦ Ὀμάρ, τὸ ὁποῖο ἔχει κτιστεῖ σχεδόν, στὰ θεμέλια του ναοῦ τοῦ Σολομώντα, τὸ ὁποῖο θὰ πρέπει νὰ τὸ γκρεμίσουν, ἢ λιγάκι νὰ τὸ μεταφέρουν ἢ νὰ τὸ «ἀνατινάξουν, ἀλλὰ δὲν θὰ τοὺς εἶναι καὶ τόσο εὔκολον, διότι θὰ ξεσηκωθῆ ὅλος ὁ ἰσλαμικὸς κόσμος». Πιθανόν, φαίνεται ὅτι δὲν «ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου»! Καὶ τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου «ὡς φαίνεται, θὰ εἶναι λίγο πρὶν τὸ ἐρχομὸ ἢ ταυτόχρονα μὲ τὸν ἐρχομό τοῦ ἀντὶ-χριστου, ὁ ὁποῖος θὰ κτίσει ἴσως τὸν ναόν», ἔτσι ἐπιβεβαιώνεται καὶ ὁ Ἰω. Χρυσόστομος, ὁ ὁποῖος πρόβλεψε «τὸν μέχρι συντελείας χρόνον», ὅταν θὰ «πληρωθῶσι καιροὶ ἐθνῶν» [64], δηλαδὴ σύμφωνα μὲ τὸ π.Ἀρσένιο, ὅταν θὰ συμπληρωθεῖ ὁ χρόνος «πού ὥρισε ὁ Θεὸς διὰ τὴν στροφὴν τῶν ἑτεροθρήσκων καὶ τοῦ Ἰσραήλ, στὸν Χριστόν, ἀνεξαρτήτως τοῦ ἀποτελέσματος» [65]. Μετὰ ἀπ’ αὐτὴ τὴ συμπλήρωση τοῦ χρόνου τῆς ἀναμονῆς τοῦ Κυρίου, γιὰ τὴν ἐπιστροφὴ ἢ στροφὴ τῶν ἑτεροθρήσκων, τότε σημάνει τὸ τέλος, ὅπως τὸ ἑρμηνεύει ὁ Ἰ.Χρυσόστομος καὶ ὁ Εὐσέβιος Καισαρείας, ὁ ὁποῖος νωρίτερα τοῦ Χρυσοστόμου, ἔγραψε γιὰ τὰ σημεῖα καὶ τὴν Ἱερουσαλήμ, γιὰ τοὺς χρόνους τῆς ἀποστασίας καὶ τοῦ τέλους [66].
Οἱ Ἑβραῖοι ἀκόμα καὶ σήμερα περιμένουν μὲ ἀγωνία τὴν ἐμφάνιση τοῦ Μεσσία τους. Μετὰ ἀπὸ δύο χιλιάδες ἔτη, ἀπὸ τὴν ἄδικη Σταύρωση τοῦ Ἀληθινοῦ Μεσσία, γι’ αὐτὸ ἡ προσεχὴς ἔλευση τοῦ ψευτο-μεσσία, γι’ αὐτοὺς ὡς Μεσσία, εἶναι δόγμα πίστης, ἀπόλυτη πεποίθηση καὶ προσδοκία αἰώνων. Δυστυχῶς, θὰ δεχθοῦν τὸν ψευτο-μεσσία καὶ ἀντὶ-χριστο, ἀλλὰ ὅταν θὰ διαπιστώσουν ὅτι πλανήθηκαν, ὅτι εἶναι ὁ ἀπατεώνας καὶ ὁ πλάνος καὶ ὁ μεταμορφωμένος διάβολος καὶ ὅτι «τὰ θαύματα πού κάμνει εἶναι μὲ τὴν δύναμιν τοῦ σατανᾶ, ὁ ὁποῖος θὰ συνθλίψη τὸν ἀμετανόητον κόσμον καὶ θὰ αἱματοκυλήση τὴν ἀνθρωπότητα (ἴσως μὲ τὸν λεγόμενον πόλεμον τοῦ Ἀρμαγεδώνα), τότε, ποὺ θὰ κατέρχεται ὁ Κύριος μετὰ δόξης καὶ μὲ στρατειάς Ἀγγέλων, τότε ἕνα τμῆμα τοῦ Ἑβραϊκοῦ λαοῦ, οἱ εὐσεβεῖς ἐξ αὐτῶν (διότι θὰ ὑπάρχουν μεταξὺ αὐτῶν καὶ ἄθεοι, ὅπως παντοῦ, μασόνοι, μαρξισταὶ κλπ), θὰ ἀναγνωρίσουν καὶ θὰ ἀναφωνήσουν, σὺ εἶσαι ὁ ἀληθινὸς Μεσσίας, σὺ ὁ Κύριος τῆς δόξης, σῶσον ὑμᾶς, Κύριε, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου» [67].
Τὸ ἑπόμενο ἄρθρο ποὺ καταχωρεῖται στὸ βιβλίο του, ἔχει τίτλο «πλάνη στὴν πλάνη, σημεῖα ἀντιχρίστου» σελ. (66-68), ἀναφέρεται στὰ τελευταῖα 50 χρόνια, γιὰ τὴν προσπάθεια τῆς Ἕνωσης τῶν Ἐκκλησιῶν καὶ τὸ Παγκόσμιο Συμβούλιο τῶν Ἐκκλησιῶν (ὅπως τὸ ὀνομάζουν)! Σχολιάζει ὁ γέροντας, ὅτι ὁ διαθρησκειακὸς αὐτὸς διάλογος, γίνεται μὲ ἀφετηρία τὸ ἁγιογραφικὸ ρητὸ «ἵνα πάντες ἓν ὦσι», ἀλλὰ στὴν οὐσία σύμφωνα μὲ τὸ μακαριστὸ π.Ἀρσένιο, τὸ ἕτερον μέρος, βρίσκεται στὴν πλάνη καὶ στὴν ἀπώλεια τῆς αἵρεσης! Ὅμως, οἱ διαλεγόμενοι, προσπαθοῦσαν ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν, νὰ ἐπικεντρώσουν τὶς προσπάθειές τους, στὸ νὰ ἀποδείξουν, στοὺς ἄλλους, μὲ τὰ δικά τους ἐπιχειρήματα ὁ καθένας, ὅτι οἱ ἄλλοι βρίσκονται στὴν πλάνη, κι ὄχι αὐτοί. Ὡς προσπάθεια, ὡς ἑνωτικὴ κίνηση, εἶναι «καλὴ καὶ ἁγία, πλὴν ὅμως, εἶναι φοβερὴ ματαιοπονία καὶ τραγικὴ πλάνη ἑκατέρωθεν» [68]. Εἶναι πλάνη νὰ θεωρεῖς καλὴ προσπάθεια τὴν ἕνωση μὲ τὴν αἵρεση, γιατί σύμφωνα μὲ τὸ γέροντα, εἶναι ἀδύνατη αὐτὴ ἡ ἕνωση, ἐπειδὴ οὐδείς, οὔτε Ὀρθόδοξοι, οὔτε Παπικοί, οὔτε Μονοφυσίτες, εἶναι σχεδὸν ἀδυνατὸν νὰ ἀρνηθοῦν τὴ πίστη τῶν πατέρων τους, ποὺ παρέλαβαν, ἀπὸ γενεὲς γενεῶν, ἑκατοντάδες χρόνων, ἑκατομμυρίων λαῶν καὶ αὐτὸ μόνο «θαυματουργικῶς μπορεῖ νὰ γίνει κάτι» [69]. Γι’ αὐτό, θεωρεῖ ὅτι οἱ προκαθήμενοι τῶν Ἐκκλησιῶν καὶ Ὁμολογιῶν, βλέποντας αὐτὴ τὴ ματαιοπονία, ὅτι μὲ τοὺς ἑκατέρωθεν θεολογικοὺς διαλόγους, δὲν ὑπάρχει καμία πιθανότητα ἕνωσης καὶ διαπιστώνοντας ὅλο καὶ περισσότερο τὸ ἀδύνατον, συναποφάσισαν «νὰ προχωρήσουν μυστικῶς, σὲ περιχώρησιν, μὲ ἐν κρυπτῷ ἀλληλοπαραδοχήν, ἐκκλησιαστικῶν συνηθειῶν καὶ δογματικῶν ἀκόμη ζητημάτων», γιὰ νὰ συμπεράνει καὶ νὰ μᾶς ἑρμηνεύσει, ἔτσι, τὶς πρὸ ἐτῶν θορυβώδεις διαθρησκειακὲς κινήσεις, ὅτι «ἡ μονομερὴς ἕνωσις, μὲ τοὺς Μονοφυσίτες, τοῦ πατριαρχείου Ἀντιοχείας, ἐν γνώσει ἀσφαλῶς ἢ καὶ ἐντολή, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου» [70]! Ὑπὸ τὸ πρῖσμα αὐτό, διέβλεψε καὶ ἑρμήνευσε καὶ τοποθετήθηκε δημόσια καὶ κατηγορηματικά, γιὰ τὴν «ἐν κρυπτῷ καὶ παραβύστῳ συνάθροισιν τῆς ‘ὁλομελείας’ τῆς ἐπιτροπῆς Ὀρθοδόξων καὶ Παπικῶν στὸ Λίβανο [71] καὶ ἡ αὐθαίρετος, σατανικὴ ἀπόφασις, ἀναγνωρίσεως τῶν δύο Ἐκκλησιῶν ὡς ἀδελφῶν καὶ κανονικῶν Ἐκκλησιῶν μὲ Ἱερωσύνην καὶ Βάπτισμα καὶ ἐν γένει πλήρη καὶ ἔγκυρα μυστήρια!!!» [72]. Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο σημειώνει, προχώρησαν καὶ οἱ ἐργασίες τῆς διαχριστιανικῆς ἐπιτροπῆς Μέσης Ἀνατολῆς, τοῦ Συμβουλίου τῶν Ἐκκλησιῶν, μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν τότε Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας καὶ τὸν πατριάρχη τῶν Ἄρμενο-καθολικῶν καὶ ἕναν Ἐπισκοπελιανόν, οἱ ὁποῖοι μεταξὺ ἄλλων, πῆραν ἀποφάσεις καὶ γιὰ τὸ Πατριαρχεῖο Ἱεροσολύμων καὶ ἄλλες ἄγνωστες ἀποφάσεις, ὅπως σημειώνει, ποὺ θὰ ὑλοποιοῦντο μὲ τὸ χρόνο [73].
Μετὰ ἀπὸ ὅλα αὐτὰ τὰ σημεῖα, τὰ ὁποῖα τὰ χαρακτηρίζει «τραγικά», μᾶς ἐρωτᾶ, «τί μέλλει γενέσθαι;», τί θὰ πρέπει νὰ πράξει, μᾶς ἐρωτᾶ, τόσο ὁ κλῆρος, ὅσο καὶ ὁ λαός; Παρατηρεῖ ὅτι αὐτὲς οἱ κινήσεις, τύπτουν στὴν συνείδηση τοῦ Ὀρθοδόξου πληρώματος, γιὰ νὰ συμπεράνει, ὅτι ἡ ἐκκλησιαστικὴ ἡγεσία «τὸ γνωρίζει καὶ ἀδιαφορεῖ ἢ καὶ καταφρονεῖ» [74], τὶς ἀντιδράσεις τοῦ πιστοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Χαρακτηρίζει τὴν ὡς ἄνω ἀπόφαση, ὅμοια καὶ «ἴδια», καταστροφική, μὲ ἐκείνη τοῦ 1920. Πιθανολογεῖ ὁ μακαριστὸς γέροντας, σὰν νὰ «σκέπτωνται, ὅπως φαίνεται, δὲν θὰ ὑπολογίσουμε ‘τὸν ὄχλον, τὸν μὴ γινώσκοντα τὸν νόμον, ἐπικατάρατοι εἰσί’! Θὰ προχωρήσουμε ἐμεῖς μόνοι μας, σιγὰ-σιγά, περιφρονώντας τὶς ἀντιδράσεις, ἐνῶ οἱ ἀντιδρῶντες, θὰ εἶναι ὄχλος φανατισμένων, μερικῶν ἔστω ἑκατοντάδων χιλιάδων, ἐνῶ θὰ ἔχουμε μαζί μας, ἄλλα ἑκατομμύρια ὀπαδούς, ἔστω καὶ ἂν αὐτοὶ εἶναι θρησκευτικῶς ἀδιάφοροι καὶ ἄπιστοι» [75].
Σημειώσεις:
[58] Ἀρχιμ. Ἀρσενίου, Παγκόσμιος, 52-53. [59] Ἒνθ’ ἀνωτ. [60] Ἒνθ’ ἀνωτ. Πρβλ. «Ἠθικὴ – Ἐσχατολογία – Προφητολογία, κατὰ τὸ γέροντα Ἀρσένιο (1918 – +2008)» ὑπὸ τοῦ Παναγόπουλου Ἀλέξιου, Ἀθήνα 2010. [61] Ἒνθ’ ἀνωτ. [62] Ἀρχιμ. Ἀρσενίου, Παγκόσμιος, 61. [63] Ἀρχιμ. Ἀρσενίου, Παγκόσμιος, 60. [64] Λουκ. 21, 24. Πρβλ. σχόλιο Ἰ. Χρυσοστόμου στὸ σχετικὸ χωρίο. [65] Ἀρχιμ. Ἀρσενίου, Παγκόσμιος, 61. [66] Εὐσεβείου Καισαρείας, ΒΕΠΕΣ, σελ. 293-5. Πρβλ. Ἀρχιμ. Ἀρσενίου, Παγκόσμιος, 65. [67] Ἀρχιμ. Ἀρσενίου, Παγκόσμιος, 64. [68] Ἀρχιμ. Ἀρσενίου, Παγκόσμιος, 66. [69] ‘Ἔνθ’ ἀνωτ. Πρβλ. Παναγόπουλου Ἀλέξιου, Ἐσχατολογικὲς Διαστάσεις τῆς Παιδαγωγίας κατὰ τὸν Ἱερὸ Χρυσόστομο. Διατριβὴ Διδακτορική, ὑπὸ τὴν ἐποπτεία Μητροπολίτου καὶ καθηγητῆ Ράντοβιτς Ἀμφιλοχίου. Κρατικὸ Παν/μιο ἀν. Σεράγιεβο. Ἐκδ. Θεσσαλονίκη 2009. Πρβλ. τοῦ ἰδίου, Ἡ Ἀλήθεια τῶν Προφητειῶν, ἔκδ. Διψῶ, 1998. Πρβλ. τοῦ ἰδίου, 7500 ἔτη ἀπὸ Ἀδὰμ – ὁ μεσασμός. Ἔκδ. Θεσσαλονίκη 2000. Πρβλ. τοῦ ἰδίου, Τὸ Θρησκεύω τοῦ Ἐλύτη, Ἀθήνα, 1997. Πρβλ. τοῦ ἰδίου, Εὐρωπαϊκοὶ Θεσμοὶ – Παγκοσμιοποίηση, Νέα Τάξη Πραγμάτων, Ἀθήνα, 2024. Πρβλ. τοῦ ἰδίου, Κοσμᾶς Φλαμιᾶτος καὶ Παπουλάκος, Ἀθήνα 2009. Πρβλ. «Ἠθικὴ – Ἐσχατολογία – Προφητολογία, κατὰ τὸ γέροντα Ἀρσένιο (1918 – +2008)» ὑπὸ τοῦ Παναγόπουλου Ἀλέξιου, Ἀθήνα 2010. [70] Ἀρχιμ. Ἀρσενίου, Παγκόσμιος, 67. [71] Στὴν συνάθροιση αὐτὴ δὲν συμμετεῖχαν τὸ Πατριαρχεῖο Ἱεροσολύμων, ἡ Ἑλλάδα, ἡ Σερβία, ἡ Βουλγαρία, ἡ Γεωργία καὶ ἡ Τσεχοσλοβακία. [72] Ἒνθ’ ἀνωτ. [73] Ἀρχιμ. Ἀρσενίου, Παγκόσμιος, 67. Πρβλ. σχετικὰ στὸ περιοδικὸ «Πάνταινος», Μάϊος-Αὔγουστος 1993, σελ. 17. [74] Ἀρχιμ. Ἀρσενίου, Παγκόσμιος, 68. [75] Ἒνθ’ ἀνωτ. Πρβλ. «Ἠθικὴ – Ἐσχατολογία – Προφητολογία, κατὰ τὸ γέροντα Ἀρσένιο (1918 – +2008)» ὑπὸ τοῦ Παναγόπουλου Ἀλέξιου, Ἀθήνα 2010.