🔻Του Σωτήρη Μ. Τζούμα
Ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος, σχολιάζοντας την πτώση του εκκλησιαστικού βάρους στις δυτικές κοινωνίες, διαπίστωσε –με τον αφορισμό που μόνο ένας θεσμικός ιεράρχης της κρατικής θεοκρατίας μπορεί να εκστομίσει– ότι «οι Εκκλησίες στη Δύση κλείνουν γιατί οι άνθρωποι απορρίπτουν τον Θεό».
Πόσο εύκολη και βολική η εξήγηση. Αρκεί να μην αναγκαστείς να κοιτάξεις τον εαυτό σου στον καθρέφτη.
Γιατί η πιο πικρή αλήθεια –την οποία ο Πατριάρχης φυσικά δεν τολμά ούτε να ψελλίσει– είναι ότι οι Εκκλησίες δεν κλείνουν επειδή ο Θεός είναι πια “ξεπερασμένος”. Κλείνουν γιατί εκείνοι που μιλούν εξ ονόματός Του τον έχουν παραχαράξει σε τέτοιο βαθμό, που ούτε Εκείνος θα αναγνώριζε τον εαυτό Του στους λόγους, στις πράξεις και στις συμμαχίες των εκπροσώπων Του.
Ο Θεός των παλατιών και των παρελάσεων
Ο Κύριλλος είναι ο τελευταίος άνθρωπος που μπορεί να μιλήσει για «απόρριψη του Θεού». Όχι μόνο γιατί προΐσταται μιας Εκκλησίας που λειτουργεί ως ιδεολογικός μηχανισμός του Κρεμλίνου, αλλά γιατί έχει ταυτίσει πλήρως το Ευαγγέλιο με τη γεωπολιτική. Ευλόγησε έναν πόλεμο, κάλυψε εγκλήματα πίσω από λιβάνια, κατέστησε τη θεολογία εξάρτημα του εθνικισμού.
Ο Θεός του Κυρίλλου δεν είναι Θεός αγάπης και ειρήνης. Είναι ένας Θεός πολέμου και εκδίκησης, Θεός τάξης και ρωσικού μεγαλείου. Ένας Θεός με σύνορα και συμμαχίες, όχι ένας αληθινός Πατέρας.
Και φυσικά, όταν αυτός ο «Θεός» προβάλλεται από άμβωνες με χρυσοποίκιλτα καλύμματα και πλάτες στρατηγών και Προέδρων, οι κοινωνίες αντιδρούν. Όχι γιατί έγιναν ξαφνικά «άθεες», αλλά γιατί αρνούνται να συμμετάσχουν σε αυτό το θέατρο θρησκευτικής αυταπάτης.
Η πίστη δεν πεθαίνει. Η υποκρισία αποκαλύπτεται.
Στη Δύση, πράγματι πολλές Εκκλησίες κλείνουν. Όμως δεν είναι η πίστη που πεθαίνει. Είναι η ανοχή απέναντι στην πλάνη που εξαντλείται. Όταν η θρησκεία γίνεται εταιρεία, η εξουσία ντύνεται στα ιερατικά, και οι λειτουργοί ξεχνούν τον σταυρό και κρατούν σκήπτρο, ο άνθρωπος απομακρύνεται όχι από τον Θεό, αλλά από την Εκκλησία που Τον καπηλεύεται.
Ο Πατριάρχης ίσως θα έπρεπε να αναρωτηθεί:
- Ποιος απομάκρυνε περισσότερο τους ανθρώπους από τον Θεό; Ένας άθεος φιλόσοφος ή ένας επίσκοπος με offshore;
- Ποια Εκκλησία εμπνέει περισσότερο; Αυτή που τάσσεται υπέρ των φτωχών, των αδυνάτων και των διωγμένων ή αυτή που χειροτονεί τον στρατηγό ως άγγελο ειρήνης;
- Ποιον Θεό να ακολουθήσει ένας νέος, όταν βλέπει πως οι ναοί μετατρέπονται σε χώρο εξουσιαστικής νοσταλγίας, αντί για κοινότητες πίστης, ελπίδας και ανακούφισης;
Αν οι κοινωνίες απορρίπτουν τον Θεό, όπως ισχυρίζεται ο Πατριάρχης Κύριλλος , είναι επειδή βλέπουν ότι Εκείνος δεν μένει πια εδώ. Όχι επειδή δεν Τον χρειάζονται, αλλά επειδή δεν Τον βρίσκουν στα πρόσωπα που υποτίθεται πως Τον εκπροσωπούν.
Ο Θεός δεν έχει ανάγκη «εκπροσώπους». Έχει ανάγκη αλήθειας.
Σε εποχές κρίσης, πολέμων, ανθρωπιστικών συμφορών και ηθικής κατάρρευσης, ο Θεός δεν αναζητά οπαδούς. Αναζητά ανθρώπους. Κι αυτοί δεν στέκονται σε ουρές για να προσκυνήσουν την εξουσία. Ψάχνουν κάτι αυθεντικό. Έναν λόγο παρηγοριάς, ένα βλέμμα ειλικρίνειας, μια πράξη ανιδιοτελούς αγάπης.
Όσο η Εκκλησία, είτε στη Μόσχα είτε αλλού, αδυνατεί να προσφέρει κάτι από αυτά, θα βλέπει τα ποίμνιά της να φεύγουν. Όχι επειδή απαρνήθηκαν τον Θεό, αλλά επειδή δεν μπορούν να πιστέψουν σε έναν Θεό τόσο κακοπαρουσιασμένο.
Κι ίσως, στο τέλος, εκείνος ο Θεός να τους δικαιώνει. Γιατί, αν υπάρχει –και υπάρχει– τότε σίγουρα δεν έχει καμία σχέση ούτε με τους ναούς Του, ούτε και με τους “εκπροσώπους” Του.Και αυτά δεν τα γράφουμε μόνο για τον Κύριλλο. Ισχύουν και για τους δικούς μας!