“Ἰταμῷ θυμῷ τε καὶ πυρὶ θεῖος ἔρως ἀντιταττόμενος τὸ μὲν πῦρ ἐδρόσιζε, τῷ θυμῷ δὲ ἐγέλα, θεοπνεύστῳ λογικῇ τῇ τῶν ὁσίων τριφθόγγῳ λύρᾳ ἀντιφθεγγόμενος μουσικοῖς ὀργάνοις ἐν μέσῳ φλογός·” (Ζ’ Ὠδὴ τῶν Καταβασιῶν τοῦ Ὄρθρου τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου)
Θεῖος ἔρως: Σύμφωνα μὲ τὸν Ἅγιο Νεκτάριο, (βιβλίο Γνῶθι σαὐτόν. Κεφάλαιο Γ’, Περί Ἀγάπης, περὶ θείου ἔρωτος) “Ὁ ἔρωτας τοῦ Θείου εἶναι θεῖο δώρημα στὴ ψυχὴ ποὺ ἐργάζεται ἁγνότητα (προφυλάγεται ἀπὸ τὴν ἁμαρτία), καὶ ἔχει δωριστεῖ ἀπὸ τὴ θεία χάρη ποὺ ἔχει ἐπιφοιτήσει καὶ ἀποκαλυφθεῖ σὲ αὐτὴν …Ἡ ψυχὴ ποὺ ἔχει μεθύσει ἀπὸ τὸν θεῖο ἔρωτα, πάντοτε χαίρεται καὶ ἀγάλλεται καὶ σκιρτᾶ καὶ χορεύει, διότι βρίσκεται ἐπαναπαυμένη στὴν ἀγάπη τοῦ Κυρίου σὰν σὲ ὕδατα ἀναπαύσεως. Τίποτα ἀπὸ ὅλα αὐτὰ τὰ θλιβερὰ τοῦ κόσμου δὲν μποροῦν νὰ διαταράξουν τὴν γαλήνη καὶ τὴν εἰρήνη της, οὔτε καὶ κάτι λυπηρὸ μπορεῖ νὰ ἀφαιρέσει τὴν χαρὰ καὶ τὴν εὐφροσύνη της.”
Ἀσφαλῶς ὁ θεῖος ἔρως, ὅπως καὶ ἡ χριστιανικὴ ἀγάπη δὲν εἶναι ρηχοὶ ἀτομοκεντρικοὶ συναισθηματισμοί, ἀλλὰ στάση ζωῆς ποὺ ἐπιδρᾶ στὴ σχέση μας πρὸς τὸν κάθε συνάνθρωπο, ὅσο καὶ στὴν κοινωνία. Ἂν μάλιστα άναλογισθεῖ κανεὶς ὅτι σύμφωνα μὲ τὸ “Εὐαγγέλιο τῆς Κρίσεως”, ὁ Χριστὸς ταυτίζεται μὲ τὸν καθένα ἀπὸ τοὺς ἐλαχίστους. Ὅμως, ὅπως ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ξεκαθαρίζει, “Ἀκόμα κι ἂν μοιράσω ὅλα μου τὰ ὑπάρχοντα, κι ἂν παραδώσω τὸ σῶμα μου γιὰ νὰ καῶ, ἀλλὰ δὲν ἔχω ἀγάπη, σὲ τίποτε δὲν ὠφελοῦμαι”. (Πρὸς Κορινθίους Α’, ιγ’13). Κατὰ συνέπεια, ἡ ζωή μας, ὁ λόγος καὶ τὰ ἔργα μας προϋποθέτουν τὴν ἀγάπη ὡς πνευματικὸ θεμέλιο.
Ἰταμὸς θυμὸς καὶ πῦρ: Ἡ λέξη “θυμὸς” καὶ στὴ νέα Ἑλληνικὴ εἶναι εὐρύτερη τῆς “ὀργῆς”. Στὴν ἀρχαία παρέπεμπε εὐρύτερα στὴ συναισθηματικὴ κατάσταση. Ὁπότε, ὁ “ἱταμὸς θυμὸς” πλησιάζει στὴ νεοελληνικὴ ἔννοια τῆς λέξης, ποὺ εἶναι τὸ ἄκρως ἀρνητικὸ συναίσθημα, προϊὸν τῆς δυστυχίας, τοῦ μίσους, ἀλλὰ καὶ τοῦ πειρασμοῦ. Θυμὸς προσωπικός, ἀλλὰ καὶ συλλογικός. Ἐξ οὗ καὶ ὁ “πολιτικὸς πειρασμὸς” τῆς πολιτικῆς του ἀξιοποίησης. Καὶ κάθε εἴδους φωτιὰ ποὺ κατακαίει τὸν ἄνθρωπο, κάνοντάς τον νὰ ὑποφέρει πνευματικὰ καὶ ὑλικά.
Τὰ “θλιβερὰ τοῦ κόσμου” γιὰ τὰ ὁποῖα κάνει λόγο ὁ Ἅγιος Νεκτάριος. Ὁ θεῖος ἔρως δὲν “διαταράσσεται” ἀπὸ αὐτά.. Δὲν ὑποτάσσεται, δὲν ἐπηρεάζεται, δὲν συμβιβάζεται. Ἐπιπλέον, “ἀντιτάσσεται” σ’ αὐτά, σύμφωνα μὲ τὴν ἔκφραση τοῦ ἱεροῦ ὑμνωδοῦ.
Μὲ ποιὸ τρόπο; Δροσίζοντας τὴ φωτιά. Καταπολεμώντας τὴν πνευματικὴ καὶ ὑλικὴ δυστυχία. “Γελώντας” ἀπέναντι στὸν “ἱταμὸ θυμό”. Τὸ “ἐγέλα” εἶναι ἡ πλέον ἀνατρεπτικὴ ἀντιμετώπιση τοῦ πάσης φύσεως “ἱταμοῦ θυμοῦ”. Ἡ ἄρνηση κάθε “διαπραγμάτευσης” καὶ κάθε εἴδους συμβιβασμοῦ ὄχι μόνο μὲ τὸ περιεχόμενο, άλλὰ καὶ μὲ τὸ ὕφος καὶ τὴ λογική του. Ἀντιτάσσοντας τὴ θεόπνευστη λογικὴ τῶν ὁσίων, ἡ ὁποία παρομοιάζεται μὲ μουσικὴ τρίφθογγης λύρας. Χωρὶς νὰ λιθοβολεῖ τὸν συνάνθρωπο. Μακριὰ ἀπὸ λογικὲς μίσους. Ἀλλὰ καὶ ἀδιαφορίας πρὸς τὸν πλησίον, ἡ ὁποία δὲν μπορεῖ νὰ συνυπάρχει μὲ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸ Θεὸ καὶ τὸν θεῖο ἔρωτα.
ΓΖ