Skip to content
Menu
ΑΡΧΙΚΗ
ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ
ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Προϊόντα
Games
Close Menu
Λιγότερο από 1 λεπτό
Διάρκεια άρθρου:
Λεπτά
Υπόθεση Ιεράς Μονής Σινά Ερωτήσεις, Απαντήσεις και Συμπεράσματα
ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΣΜΙΚΡΥΝΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
18
Σεπ
2025
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω
Άρχων Ασηκρήτης της Μ.τ.Χ.Ε.στην Ιερά Μονή Σινά. Μία κρίση, η οποία έχει πολλά αίτια αλλά μία αφορμή. Την
ψήφιση του νόμου 5224/2025 «Σύσταση νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την
επωνυμία «Ελληνορθόδοξη Ιερά Βασιλική Αυτόνομη Μονή του Αγίου και Θεοβάδιστου
όρους Σινά στην Ελλάδα», ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας Γενικής Γραμματείας
Θρησκευμάτων, ενίσχυση της ασφάλειας».
Η επιλογή μου να μην ασχοληθώ περαιτέρω με το θέμα, μετά την δημοσίευση
άρθρου μου σχετικώς με τον ανωτέρω αναφερόμενο νόμο, ήταν συνειδητή. Και
τούτο, επειδή διαπίστωσα, ότι ενώ η επίλυση της κρίσεως επέβαλε συγκεκριμένες
λύσεις, η μεν Πολιτεία ελάμβανε αποφάσεις, που ελέγχονται για την ορθότητα τους,
η δε Εκκλησία προέβαινε σε κινήσεις και ενέργειες ασύμβατες προς την δική της
έννομη τάξη, προσπαθώντας να βρει τον βηματισμό της και να συγχρονισθεί με την
Πολιτεία.
Πάντως, όπως και να έχει το πράγμα, και ανεξαρτήτως τι πιστεύει ο καθένας, ο ν.
5224/2025 ψηφίσθηκε και ισχύει, οπότε όλοι μας οφείλουμε, να τον σεβαστούμε,
συμβάλλοντας στην ορθή εφαρμογή του. Διότι αυτό που προέχει, είναι η διαφύλαξη
της Ιεράς Μονής Σινά ως θεσμού και ως πολιτιστικού αγαθού παγκοσμίου
βεληνεκούς.
Τώρα, λοιπόν, που η υπόθεση αυτή φαίνεται να βαίνει προς την επίλυση της,
και ο κουρνιαχτός των γεγονότων φαίνεται να έχει καταλαγιάσει, έχω την
βεβαιότητα, ότι είναι η καταλληλότερη στιγμή, για να επιλυθούν κάποιες εύλογες
απορίες γύρω από την περιβόητη αυτή υπόθεση. Ξεκαθαρίζω εξ αρχής, ότι οι
απαντήσεις που θα δοθούν, στηρίζονται σε γεγονότα, τα οποία καταγράφηκαν σε
κατά καιρούς δημοσιεύματα. Επιφυλάσσομαι, όμως, να επανέλθω δριμύτερος, εάν
έλθουν σε γνώση μου περισσότερα ή και διαφορετικά δεδομένα.
Καταγράφοντας τα κυριότερα πραγματικά γεγονότα της υποθέσεως, θα απαντήσω
στα παρακάτω εκτιθέμενα ερωτήματα, τα οποία θεωρώ θεμελιώδη για την κατανόηση
του προβλήματος. Επισημαίνω, ότι οι απαντήσεις που ακολουθούν, δίδονται βάσει
των Θεμελιωδών Κανονισμών του 1971 (εφεξής Θ.Κ.) και όχι των νέων, που
επισυνάπτονται ως Παράρτημα στον νόμο 5224/2025, διότι δεν είμαι σε θέση να
βεβαιώσω το έγκυρο της συντάξεώς του και της διαδικασίας εγκρίσεως του.
Α. Ποιό είναι το καθεστώς της Ιεράς Μονής Σινά;
Για να γίνει κατανοητό το καθεστώς της Ιερά Μονής Σινά, θα πρέπει να
διαχωρίσουμε την Ιερά Μονή ως θεσμό από τα πρόσωπα που εγκαταβιώνουν σ’
αυτήν. Συνεπώς, το καθεστώς της Ιεράς Μονής Σινά κρίνεται υπό δύο όψεις.
Κατά πρώτο λόγο, κρίνεται υπό την οπτική αυτής καθ’ εαυτής της Ιεράς
Μονής ως θεσμού, μεμονομένως και ανεξαρτήτως των προσώπων που εγκαταβιούν
σ’ αυτήν. Υπό αυτό το πρίσμα η Ιερά Μονή του Θεοβαδίστου όρους Σινά:
α) είναι καθαρώς θρησκευτικό καθίδρυμα (άρθρο 1 των Θ.Κ.),
β) είναι αυτοκέφαλη, ασύδοτη, ακαταπάτητη και ελεύθερη εσαεί και έναντι παντός,
μη εξουσιαζόμενη από οποιονδήποτε Ορθόδοξο Πατριάρχη ή Ιερά Σύνοδο
Ορθόδοξης Εκκλησίας (άρθρο 1 των Θ.Κ.) και
γ) είναι νομικό πρόσωπο σε κάθε χώρα και κάθε επικράτεια (άρθρο 3 των Θ.Κ.),
Όπως προκύπτει εκ των παραπάνω, η Ιερά Μονή Σινά ως θεσμός – κατ’ εξαίρεσιν
προς τις προβλέψεις του Κανονικού Δικαίου – δεν υπάγεται στην κανονική
δικαιοδοσία κανενός επισκόπου, δηλαδή ούτε του Αρχιεπισκόπου Σινά, ούτε τουΕκκλησίας, ακόμη και του Οικουμενικού Πατριάρχη. Ουδείς εξ αυτών έχει οιοδήποτε
κανονικό δικαίωμα ή κανονική δικαιοδοσία επ’ αυτής. Τονίζω, επί της Ιεράς Μονής
του Σινά, όχι επί των προσώπων που εγκαταβιούν σ’ αυτήν, όπως θα δούμε
παρακάτω.
Περαιτέρω, η Ιερά Μονή Σινά είναι ήδη – βάσει των διατάξεων των Θ.Κ. – νομικό
πρόσωπο, εκπροσωπούμενη υπό του εκάστοτε Ηγουμένου της και Αρχιεπισκόπου
Σινά ενώπιον όλων των Αρχών (πολιτικών, δικαστικών κ.λ.π.) κάθε χώρας και
επικρατείας, δηλαδή και της Αιγύπτου και της Ελλάδος. Άρα, ευλόγως γεννάται το
ερώτημα, γιατί τέθηκε θέμα περί νομικής προσωπκότητας της Ιεράς Μονής Σινά στην
Ελλάδα και ψηφίσθηκε μάλιστα και νόμος, όταν εκ των Θεμελιωδών Κανονισμών
της είναι νομικό πρόσωπο και μάλιστα σε κάθε επικράτεια και σε κάθε χώρα;
Και γιατί συζητείται, ότι αμοιβαίως πρέπει να πράξει το ίδιο και η Αιγυπτιακή
Κυβέρνηση, όταν η Ιερά Μονή Σινά είναι ήδη νομικό πρόσωπο για την Αίγυπτο,
αφού άλλωστε παρίσταται κανονικώς ως διάδικος ενώπιον της αιγυπτιακής
δικαιοσύνης εκπροσωπούμενη από τον Ηγούμενο της και Αρχιεπίσκοπο Σινά;
Όλα τα ερωτήματα έχουν απαντήσεις, αυτά τα δύο μάλλον όχι. Τις αναμένουν όμως.
Κατά δεύτερο λόγο το καθεστώς της Ιεράς Μονής Σινά κρίνεται υπό την
οπτική των εγκαταβιούντων σ’ αυτήν, δηλαδή του Ηγουμένου και των μοναχών
αυτής. Ειδικότερα:
Ι. Ως προς τον Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Σινά και Αρχιεπίσκοπο Σινά, Φαράν και
Ραϊθώ.
Ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σινά και Αρ Αρχιεπίσκοπος Σινά, Φαράν και Ραϊθώ:
α) είναι αυτόνομος (άρθρο 18 των Θ.Κ.),
β) εκλέγεται πρώτα Ηγούμενος από την Γενική Συνέλευση των Πατέρων (άρθρο 9
των Θ.Κ.), δηλαδή από το σύνολο της Σιναϊτικής Αδελφότητας (άρθρο 18 των Θ.Κ.),
γ) χειροτονείται στη συνέχεια από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων, προς τον οποίον έχει
αναφορά (άρθρο 18 των Θ.Κ.), η δε χειροτονία αυτή έχει για τον Αρχιεπίσκοπο Σινά
τις εξής κανονικές συνέπειες (άρθρο 19 των Θ.Κ.):
i. μνημονεύει τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων, όταν ιερουργεί στην επισκοπική
περιφέρεια του, δηλαδή εντός των γεωγραφικών ορίων της Αρχιεπισκοπής του Σινά
(άρθρο 19 των Θ.Κ.),
ii. δικάζεται από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων και την περί αυτόν Ιερά Σύνοδο του
Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, εφόσον προηγουμένως κατηγορηθεί από την Σιναϊτική
Αδελφότητα (δηλαδή της Γενική Συνέλευση των Πατέρων), για κανονικά
παραπτώματα που αντιβαίνουν στο αρχιεπισκοπικό αξίωμα (άρθρο 19 των Θ.Κ.)
συμφώνως προς το άρθρο 12 των Θ.Κ.
Όπως προκύπτει, λοιπόν, από τα παραπάνω:
Πρώτον, ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σινά και Αρχιεπίσκοπος Σινά, Φαράν και
Ραϊθώ, πρώτα εκλέγεται Ηγούμενος και μετά, λόγω αυτής ταύτης της εκλογής του,
χειροτονείται και στον βαθμό του επισκόπου, ως Αρχιεπίσκοπος Σινά, Φαράν και
Σαϊθώ. Η εκλογή ως Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Σινά είναι απαραίτητη προϋπόθεση
για την χειροτονία του ως Αρχιεπισκόπου Σινά. Οι δύο δηλαδή ιδιότητες, για να το
πω με απλό τρόπο, «πάνε πακέτο». Συνεπώς, δεν είναι δυνατόν:
– ούτε ο εκλεγείς Ηγούμενος να μην χειροτονηθεί Αρχιεπίσκοπος Αρχιεπίσκοπος Σινά
και αν αυτό συμβεί, δεν έχει αντίκρυσμα η εκλογή του ως Ηγουμένου της Ιεράς
Μονής Σινά,
– ούτε ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων μπορεί να χειροτονήσει Αρχιεπίσκοπο Σινά,
Φαράν και Ραϊθώ, κληρικό ο οποίος δεν έχει εκλεγεί ή δεν έχει εκλεγεί νομίμως
Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σινά.«ψιλώ ονόματι», δηλαδή τιμητικώς, καθόσον ο Αρχιεπίσκοπος Σινά δεν έχει ως
επιχώριος επίσκοπος υπό την κανονική του δικαιοδοσία την Ιερά Μονή Σινά, αφού η
Ιερά Μονή Σινά, όπως προανέφερα, είναι αυτοκέφαλη και αυτοδέσποτη, δηλαδή δεν
υπάγεται ως θεσμός στην κανονική δικαιοδοσία κανενός Επισκόπου.
Τρίτον, από την στιγμή που ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σινά εκλεγεί νομίμως,
χειροτονείται στον βαθμό του Επισκόπου – φέρων τον τιμητικό τίτλο του
Αρχιεπισκόπου Σινά, Φαράν και Ραϊθώ – από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων και
τουλάχιστον δύο άλλους επισκόπους από την Ιερά Σύνοδο το Πατριαρχείου
Ιεροσολύμων, όπως προβλέπει το Κανονικό Δίκαιο (1 ος κανόνας των Αποστόλων).
Αυτή η πρόβλεψη επιφέρει για τον Αρχιεπίσκοπο Σινά δύο συνέπειες κανονικής
δικαιοδοσίας (άρθρο 19 των Θ.Κ.):
i. όταν ιερουργεί εντός των γεωγραφικών ορίων της Αρχιεπισκοπής Σινά, μνημονεύει
τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων,
ii. εάν καταγγελθεί από την Σιναϊτική Αδελφότητα για κανονικά παραπτώματα, τότε
δικάζεται από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων και την περί αυτόν Ιερά Σύνοδο του
Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, συμφώνως προς τα ισχύοντα στο Κανονικό Δίκαιο περί
κρίσεως επισκόπων υπό πολυμελούς (συνοδικού) εκκλησιαστικού δικαστηρίου.
ΙΙ. Ως προς τους μοναχούς, που εγκαταβιώνουν στην Ιερά Μονή Σινά.
Οι μονάζοντες στην Ιερά Μονή Σινά (ιερομόναχοι και μοναχοί), δηλαδή οι νομίμως
εγγεγραμμένοι στο Μοναχολόγιο της Μονής, θέμα που θα εξετάσουμε αμέσως
παρακάτω, υπόκεινται αποκλειστικώς στην δικαιοδοσία του Αρχιεπισκόπου Σινά,
Φαράν και Ραϊθώ, τόσο υπό την ιδιότητα του Ηγουμένου της Ιεράς Μονής όσο και
υπό την ιδιότητα του Επισκόπου του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων (άρθρο 27 των
Θ.Κ.). Ούτως:
α) ελέγχονται από αυτόν ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων τους και του
τρόπου διαβιώσεως τους εντός και εκτός Ιεράς Μονής (άρθρο 27 των Θ.Κ.),
β) δικάζονται από αυτόν και την Ιερά Σύναξη των Πατέρων της Ιεράς Μονής για
κανονικά παραπτώματα, που προβλέπονται από τους ιερούς κανόνες (άρθρο 27 των
Θ.Κ.),
γ) τιμωρούνται από το ίδιο όργανο, δηλαδή από την Ιερά Σύναξη των Πατέρων της
Ιεράς Μονής υπό την προεδρία του Αρχιεπισκόπου και Ηγουμένου, με ποινές που
προβλέπονται επίσης από τους ιερούς κανόνες (άρθρο 27 των Θ.Κ.),
δ) κατ’ εξαίρεσιν, δεν επιλαμβάνεται η Ιερά Σύναξη των Πατέρων (άρθρο 38 των
Θ.Κ.) αλλά η Γενική Συνέλευση των Πατέρων (άρθρο 9 των Θ.Κ.), εφόσον πρόκειται
να επιβληθεί η ποινή της πλήρους αποκοπής και απολύσεως από την Σιναϊτική
Αδελφότητα (άρθρα 27 και 13 των Θ.Κ.) ή η ποινή της στερήσεως των δικαιωμάτων
του μέλους της Αδελφότητας (άρθρο 13 των Θ.Κ.).
Συνεπώς, οι νομίμως εγγεγραμμένοι ως μέλη στην Σιναϊτική Αδελφότητα υπάγονται
στην κανονική δικαιοδοσία των οργάνων της Ιεράς Μονής Σινά, ήτοι του
Αρχιεπισκόπου Σινά ως Ηγουμένου και Επισκόπου μεμονομένως και των δύο
συλλογικών οργάνων της Ιεράς Μονής, δηλαδή της Ιεράς Συνελεύσεως των Πατέρων
και της Γενικής Συνελεύσεως των Πατέρων, υπό την προεδρία πάντοτε και
συμμετοχή του Αρχιεπισκόπου Σινά, Φαράν και Ραϊθώ, τόσο ως Ηγουμένου όσο και
ως Επισκόπου του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.
Β. Ορθώς η εσφαλμένως αποφάσισε η Σιναϊτική Αδελφότητα την παύση του
Ηγουμένου της και Αρχιεπισκόπου Σινά κ. Δαμιανού;
Η Σιναϊτική Αδελφότητα, άλλως «Γενική Συνέλευση των Πατέρων»:των Θ.Κ.),
β) συγκροτείται από όλα τα μέλη της Σιναϊτικής Αδελφότητας (άρθρο 9 των Θ.Κ.),
γ) συνεδριάζει και εκτάκτως, εάν το ζητήσουν τα 2/3 των μελών της Σιναϊτικής
Αδελφότητας (άρθρο 10 των Θ.Κ.),
δ) τα μέλη της παρίστανται αυτοπροσώπως στις συνεδριάσεις της, εκτός από την
περίπτωση της απουσίας κάποιου μέλους της λόγω σοβαρής ασθένειας, η οποία
βεβαιώνεται από τον αρμόδιο Ιατρικό Σύλλογο. Στην περίπτωση αυτή επιτρέπεται ο
ορισμός άλλου μοναχού ως αντιπροσώπου, με πληρεξούσιο ειδικού περιεχομένου και
ρητώς περιγραφομένου στον Κανονισμό (άρθρο 11 των Θ.Κ.),
ε) μεταξύ των αρμοδιοτήτων της είναι και η παύση του Ηγουμένου και
Αρχιεπισκόπου Σινά για συγκεκριμένα παραπτώματα (άρθρο 12 του Θ.Κ.). Για την
σχετική απόφαση, η οποία λαμβάνεται κατ’ ερμηνεία με την πλειοψηφία των 2/3
(άρθρα 12 και 13 των Θ.Κ.), συντάσσεται από την Ιερά Συνέλευση των Πατέρων
Πρακτικό, που πιστοποιεί την αποφασισθείσα παύση και καταγράφονται σ’ αυτό οι
λόγοι της παύσεως (άρθρο 35 των Θ.Κ.). Στη συνέχεια, με επιστολή προς τον
Πατριάρχη Ιεροσολύμων αγγέλεται σ’ αυτόν η ληφθείσα απόφαση, χωρίς όμως στην
επιστολή αυτή να αναφέρονται οι λόγοι της παύσεως ή να κοινοποιείται με αυτήν το
συνταχθέν Πρακτικό (άρθρο 35 των Θ.Κ.). Αυτό, κατ’ αναλογική εφαρμογή του
άρθρου 36 των Θ.Κ., θα γίνει κατά την χειροτονία του νέου Ηγουμένου σε
Αρχιεπίσκοπο Σινά, Φαράν και Ραϊθώ.
Στην περίπτωση αυτή, αν και Πρόεδρος της είναι ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής και
Αρχιεπίσκοπος Σινά (άρθρο 30) των Θ.Κ.), επειδή το υπό συζήτηση ζήτημα της
παύσεως αφορά σ’ αυτόν, η Αδελφότητα θα συνεδριάσει απουσιάζοντος του
Προέδρου της, δηλαδή του Ηγουμένου και Αρχιεπισκόπου Σινά. Η σύγκληση της θα
γίνει κατ’ αναλογική εφαρμογή του άρθρου 17 των Θ.Κ., που προβλέπει ύπαρξη
επειγούσης περιπτώσεως και ενημέρωση του Ηγουμένου περί του περιεχομένου της
αποφάσεως, θα προεδρεύσει δε ο Δικαίος της Ιεράς Μονής, κατ’ αναλογική ερμηνεία
του άρθρου 40 των Θ.Κ., ως ο Αντιπρόεδρος της Αδελφότητας.
Η απόφαση περί της παύσεως, που θα εκδοθεί, θα πρέπει να κοινοποιηθεί στην
Κυβέρνηση της Αιγύπτου από την Ιερά των Πατέρων Σύναξη, εντός προθεσμίας ενός
μηνός από την έκδοση της αποφάσεως για την παύση.
Από τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τα γεγονότα, όπως αυτά δημοσιεύθηκαν στον
έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, γίνεται καταρχήν φανερό, ότι η περιγραφόμενη
διαδικασία μάλλον δεν τηρήθηκε στο σύνολο της. Αυτό καταρχήν, οδηγεί στο
συμπέρασμα, ότι η διαδικασία της παύσεως του Αρχιεπισκόπου Σινά από τη θέση του
Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Σινά, έστω και για τυπικούς λόγους, πάσχει από
ακυρότητα και αντικανονικότητα, ερχόμενη σε πλήρη αντίθεση με τις διατάξεις των
Θ.Κ. της Ιεράς Μονής. Συνεπώς, εσφαλμένως η Σιναϊτική Αδελφότητα, δηλαδή η
Γενική Συνέλευση των Πατέρων, αποφάσισε την παύση του Ηγουμένου της,
Αρχιεπισκόπου Σινά κ. Δαμιανού.
Περαιτέρω, εκείνο το οποίο πρέπει επίσης και συμπληρωματικώς να
εξετασθεί, είναι το έγκυρο της συνθέσεως της Σιναϊτικής Αδελφότητας, δηλαδή της
Γενικής Συνελεύσεως των Πατέρων.
Όπως ήδη ανέφερα, η Γενική Συνέλευση των Πατέρων συντίθεται από όλα τα
μέλη της Σιναϊτικής Αδελφότητας. Το ερώτημα, τώρα, είναι, ποιά είναι όλα αυτά τα
μέλη; Σαφώς και πρόκειται περί όλων των μοναχών, οι οποίοι έχουν εγγραφεί
εγκύρως στο Μοναχολόγιο της Ιεράς Μονής και εντάχθηκαν στην Αδελφότητα, διότι
πληρούσαν τις προϋποθέσεις, που προβλέπονται στους Θ.Κ. της Ιεράς Μονής,
δηλαδή πρώτα έγκυρη δοκιμασία και στη συνέχεια έγκυρη κουρά. Ειδικότερα:κάποιος άνδρας την ιδιότητα του δοκίμου μοναχού της Ιεράς Μονής Σινά, θα πρέπει:
α) να είναι Έλληνας το γένος και Ορθόδοξος Χριστιανός, ανεξαρτήτως του τόπου
καταγωγής του (άρθρο 74 των Θ.Κ.),
β) να έχει συμπληρώσει το 17 ο έτος της ηλικίας του και να μην έχει υπερβεί το 60 ο
(άρθρο 75 των Θ.Κ.),
γ) να προσκομίσει (άρθρο 76 των Θ.Κ.):
i. πιστοποιητικό καλής διαγωγής φορείς εκκλησιαστικούς ή μη εκκλησιαστικούς,
ii. πιστοποιητικό του ιατρού της Ιεράς Μονής, ότι είναι σωματικώς και ψυχικώς
υγιής, ειδάλλως η ύπαρξη σωματικού ή ψυχικού νοσήματος οδηγεί σε απόρριψη του
υποψηφίου για μοναχική δοκιμασία. Αν, δε, το ψυχικό νόσημα διαπιστωθεί μετά την
έναρξη της δοκιμασίας, ο υποψήφιος αποπέμπεται, μόνο στην περίπτωση που δεν έχει
ήδη καρεί μοναχός (άρθρο 77 των Θ.Κ.).
Εφόσον όλες οι παραπάνω προϋποθέσεις πληρούνται, τότε άρχεται μία έγκυρη
δοκιμασία, η οποία διαρκεί τουλάχιστον δύο έτη (άρθρο 74 των Θ.Κ.).
Σε δεύτερο στάδιο, μετά την λήξη του χρόνου της δοκιμασίας, ήτοι μετά την
παρέλευση τουλάχιστον δύο ετών και την συμπλήρωση κατ’ ελάχιστον του 19 ου έτους
της ηλικίας από τον δόκιμο μοναχό (άρθρο 79 των Θ.Κ.), λαμβάνει χώρα η κουρά του
είτε από τον Αρχιεπίσκοπο Σινά είτε – κατ’ εντολήν του – από τον Δικαίο της Ιεράς
Μονής (άρθρο 81 των Θ.Κ.) και βεβαίως εντός της Ιεράς Μονής του Σινά.
Εφόσον όλες οι παραπάνω προϋποθέσεις και των δύο σταδίων πληρούνται
σωρευτικώς, τότε με την τέλεση της κουράς, ο καρείς μοναχός εντάσσεται νομίμως
στην Σιναϊτική Αδελφότητα και μετέχει νομίμως στην Γενική Συνέλευση των
Πατέρων. Σε αντίθετη περίπτωση, εάν μία εκ των παραπάνω προϋποθέσεων δεν
πληρούται, τότε η ένταξη του συγκεκριμένου μοναχού στην Ιερά Μονή είναι αδύνατη
και αν παρά ταύτα συντελεσθεί, είναι άκυρη και κατ’ επέκτασιν είναι άκυρη και η
συμμετοχή του στην Γενική Συνέλευση των Πατέρων, θέτοντας υπό αμφισβήτηση
και το έγκυρο των αποφάσεων της.
Πέραν τούτων, δεν μετέχουν στην Γενική Συνέλευση των Πατέρων οι μοναχοί, οι
οποίοι – κατόπιν αιτήσεως τους – έχουν λάβει απεριόριστη άδεια, διότι πάσχουν από
σοβαρή και ανίατη ασθένεια ή ασθένεια νευροψυχική (άρθρο 86 των Θ.Κ.).
Απαραίτητη, όμως προϋπόθεση, είναι να ζητήσουν οι ίδιοι την απεριόριστη αυτή
άδεια. Σε περίπτωση, που δεν υποβληθεί τέτοιο αίτημα, αν και υπάρχει η ασθένεια,
δύναται η ίδια η Ιερά Μονή, να αναλάβει αντίστοιχη πρωτοβουλία δυνάμει του
άρθρου 86 των Θ.Κ., το οποίο ορίζει «εκτός αν η Ιερά Μονή, κατ’ άλλον τρόπο
μεριμνήση» και να αποκλείσει τα συγκεκριμένα μέλη από την σύνθεση της Γενικής
Συνελεύσεως των Πατέρων. Το βέβαιον είναι, ότι – εάν ούτε αίτημα υπάρξει ούτε η
Ιερά Μονή ενεργήσει – οι αποφάσεις της Σιναϊτικής Αδελφότητας, με την συμμετοχή
των μοναχών αυτών, θα έχουν πρόβλημα εγκυρότητας και το κύρος τους θα μπορεί
να αμφισβητηθεί.
Εκτός από τους μοναχούς, που έλαβαν την κουρά τους εντός της Ιεράς Μονής
Σινά, υπάρχουν και οι μοναχοί, που εκάρησαν σε άλλη Ιερά Μονή (μονή Μετανοίας)
αλλά επιθυμούν να ενταχθούν στην Ιερά Μονή Σινά (μονή εγκαταβιώσεως). Στην
περίπτωση αυτή, θα πρέπει να προσκομίσουν κανονικό απολυτήριο από την ιερά
μονής της μετανοίας τους, καθώς και σχετικό έγγραφο που να αποδεικνύει, ότι είναι
Έλληνες το γένος. Εάν μία εκ των δύο προϋποθέσεων δεν πληρούται, η ένταξη στην
Ιερά Μονή Σινά δεν γίνεται και εάν γίνει είναι άκυρη, συμπαρασύροντας όχι μόνο
την εγκυρότητα της συμμετοχής τους στην Σιναϊτική Αδελφότητα αλλά και το κύρος
των αποφάσεων, που αυτή λαμβάνει με τη συμμετοχή τους.πλευράς συνθέσεως της Σιναϊτικής Αδελφότητας πάσχει η απόφαση για την παύση
του Αρχιεπισκόπου Σινά, θα πρέπει να ελεγχθεί το Μοναχολόγιο της Ιεράς Μονής,
ώστε να εξετασθεί η εγκυρότητα εγγραφής και εντάξεως στην Αδελφότητα καθενός
εκ των μελών της. Οφείλω, όμως, να ομολογήσω, ότι με βάση και τα στοιχεία και
πραγματικά γεγονότα, που έχουν δημοσιευθεί και σχετίζονται με το ζήτημα της
συνθέσεως της Αδελφότητας, η απάντηση θα ενισχύσει – κατά το μάλλον ή ήττον –
το ήδη εξαχθέν συμπέρασμα, ότι εσφαλμένως ελήφθη η απόφαση περί παύσεως του
Αρχιεπισκόπου Σινά από την θέση του Ηγουμένου.
Γ. Ορθώς ή εσφαλμένως ο Ηγούμενος και Αρχιεπίσκοπος εισήλθε στην Ιερά
Μονή αποκαθιστώντας την κανονικότητα στην λειτουργία της;
Από τη στιγμή, που κατά τα ήδη εκτεθέντα υπό το Β΄ ερώτημα, η απόφαση περί
παύσεως του Αρχιεπισκόπου Σινά από την θέση του Ηγουμένου της Ιεράς Μονής
Σινά εκδόθηκε κατά παράβασιν των διατάξεων των Θ.Κ., τούτο σημαίνει δύο
πράγματα:
Πρώτον, ότι η αποφασισθείσα παύση δεν επέφερε τα αποτελέσματα της. Άρα, ο
Αρχιεπίσκοπος Σινά παρέμεινε Ηγούμενος της Ιεράς Μονής, έχοντας διατηρήσει στο
ακέραιο όλα τα εκ των Θ.Κ. δικαιώματά του.
Δεύτερον, ότι η παράνομη και αντικανονική απόφαση περί παύσεως του, από τη
στιγμή που ελήφθη από περισσότερα μέλη της Αδελφότητας, θεμελιώνει το κανονικό
παράπτωμα της φατρίας κατά τον 18 ο κανόνα της Δ΄ Οικουμενικής συνόδου, δηλαδή
της συνεδριάσεως περισσοτέρων μοναχών και της συμφωνίας αυτών για πρόκληση
βλάβης στον επίσκοπο τους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ενεργοποιείται το άρθρο 83 των
Θ.Κ. της Ιεράς Μονής Σινά, κατά το οποίο απαγορεύεται αυστηρώς στους μοναχούς
της Μονής μεταξύ άλλων και «η υποκίνησις εναντίον της προϊσταμένης Αρχής εις
κακόβουλον στάσιν». Υπό αυτό το πρίσμα, η μετά την παράνομη και αντικανονική
απόφαση μελών της Αδελφότητας παρέμβαση το Αρχιεπισκόπου Σινά και νομίμου
Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Σινά, όπως αυτή εκφράσθηκε με την είσοδο του στην
Ιερά Μονή και την τιμωρία των «υποκινητών» μοναχών με αποβολή τους από την
Ιερά Μονή Σινά είναι σύμφωνες με το άρθρο 84 των Θ.Κ., λυπηρές αλλά και
αναγκαίες, απορρέουσες από την δημιουργηθείσα κατάσταση. Συνεπώς, ορθώς
έπραξε στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Αρχιεπίσκοπος Σινά κ. Δαμιανός. Ορθώς,
όμως, έπραξε και ανακαλώντας τις αποφάσεις αυτές και αίροντας τις επιβληθείσες
ποινές, συμβάλλοντας στην αποκατάσταση όχι μόνο της κανονικής τάξεως αλλά
κυρίως της ηρεμίας εντός της Ιεράς Μονής.
Δ. Ορθώς ή εσφαλμένως η ελληνική Πολιτεία παρενέβη με την αποστολή
θεσμικών παραγόντων της για την διαμεσολάβηση και επίλυση της κρίσεως;
Κατά τα ήδη εκτεθέντα, η Ιερά Μονή Σινά:
α) είναι αυτοκέφαλη – αυτοδέσποτη (άρθρο 1 των Θ.Κ.) και αυτόνομη (άρθρο 2 των
Θ.Κ.),
β) απολαμβάνει – ως αυτόνομος οργανισμός – διοικητικής και δικαστικής
ανεξαρτησίας (άρθρο 2 των Θ.Κ.),
γ) είναι ανεξάρτητη νομικώς οντότητα, οπότε εκπροσωπείται ενώπιον πάσης Αρχής
υπό του Αρχιεπισκόπου Σινά, Φαράν και Ραϊθώ (άρθρο 3 των Θ.Κ.) και
δ) διέπεται και κυβερνάται (άρθρο 5 των Θ.Κ.):
i. από το Κανονικό Δίκαιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας
ii. από τα Συνοδικά Σιγιλλιώδη και Πατριαρχικά Γράμματα των Πατριαρχώναιώνων προνόμια της Ιεράς Μονής Σινά
iv. από την αρχαία τάξη και παράδοση της Ιεράς Μονής Σινά και
v. από τους Θεμελιώδεις Κανονισμούς αυτής
Περαιτέρω, η Σιναϊτική Αδελφότητα:
α) είναι ανεξάρτητη, αδούλωτη και αυτοδέσποτη ως προς την διαχείριση των
διοικητικών και οικονομικών υποθέσεων της (άρθρο 8 των Θ.Κ.) και
β) αυτοδιοικείται από τα προβλεπόμενα όργανα διοικήσεως, που είναι:
i. ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής (άρθρα 16 και επόμενα των Θ.Κ.)
ii. η Γενική των Πατέρων Σύναξη της Ιεράς Μονής (άρθρα 9 και επόμενα των Θ.Κ.)
iii. Η Ιερά των Πατέρων Σύναξη της Ιεράς Μονής (άρθρα 38 και επόμενα των Θ.Κ.).
Τέλος, ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Σινά και Αρχιεπίσκοπος Σινά είναι
υποχρεωμένος να υπερασπίζεται με όλες του τις δυνάμεις το ανεξάρτητο, αδούλωτο
και αυτοκέφαλο καθεστώς της Ιεράς Μονής Σινά από κάθε ξενική επέμβαση (άρθρο
28 των Θ.Κ.).
Έχοντας υπόψιν τα παραπάνω, είναι σαφές, ότι η Ιερά Μονή Σινά είναι ένας
αυτοδιοίκητος με νομική οντότητα οργανισμός, ο οποίος δικαιούται να επιλύει διά
των οργάνων του όλα τα ζητήματα, που αναφύονται κατά την λειτουργία του, το δε
δικαίωμα της αυτό είναι κατοχυρωμένο από αιώνων, προβλέπεται δε ρητώς και από
τους Θεμελιώδεις Κανονισμούς του. Συνεπώς, η παρέμβαση της ελληνικής Πολιτείας
μέσω διαδικασίας μεσολαβήσεως θεσμικών οργάνων της Κυβερνήσεως, με σκοπό
την επίλυση της κρίσεως που προέκυψε στην Ιερά Μονή Σινά κρίνεται από τον
γράφοντα ως αλυσιτελής και για τον λόγο αυτόν εσφαλμένη. Και μάλιστα, χωρίς να
ενδιαφέρει, εάν η παρέμβαση αυτή έλαβε χώρα αυτοβούλως από την ελληνική
Πολιτεία ή κατόπιν αιτήματος μίας ή και των δύο «πλευρών» της Ιεράς Μονής Σινά.
Το δε αλυσιτελές της παρεμβάσεως επιτείνεται, όχι μόνον διότι η αφορμή για την
κρίση αυτή δόθηκε από την ίδια την ελληνική Πολιτεία μέσω της ψηφίσεως του
προβληματικού νόμου 5224/2025, οπότε είναι οξύμωρο αυτός που δημιουργεί την
κρίση, να προσφέρεται μετά να βοηθήσει στην επίλυση της, αλλά κυρίως, διότι
πρόκειται για έναν αειθαλή Οργανισμό παγκοσμίου βεληνεκούς, ο οποίος κείται
εκτός των γεωγραφικών ορίων της Ελλάδος και εντός των γεωγραφικών ορίων φίλης
και συμμάχου χώρας, στης οποίας και την έννομη τάξη υπόκειται.
Και δεν θα αμφισβητήσω, ότι η Ελλάδα έχει δικαίωμα βάσει της ισχύουσας
νομοθεσίας περί προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς (άρθρο 1 πργφ. 3 του ν.
4858/2021), να μεριμνά στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου για την προστασία των
πολιτιστικών αγαθών που συνδέονται ιστορικά με την Ελλάδα οπουδήποτε και αν
βρίσκονται (βλ. Ιερά Μονή Σινά). Όμως, το ενδιαφέρον αυτό αφορά σε πολιτιστικά
αγαθά, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται φερ’ ειπείν τα κτίρια της Ιεράς Μονής
Σινά, τα κειμήλια της, το από αιώνων αυτόνομο σύστημα διοικήσεως της. Δεν αφορά
στην ανάμειξη της Ελλάδος στην επίλυση των προβλημάτων της Ιεράς Μονής, διότι η
διαδικασία επιλύσεως αυτών δεν αποτελεί προστατευόμενο πολιτιστικό αγαθό, για να
απαιτείται η μέριμνα της ελληνικής Πολιτείας.
Συνεπώς, η παρέμβαση της ελληνικής Πολιτείας, τουλάχιστον με τον τρόπο που
εκδηλώθηκε, ήταν εσφαλμένη.
Ε. Ορθώς ή εσφαλμένως η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων κάλεσε
σε απολογία τον Ηγούμενο και Αρχιεπίσκοπο Σινά κ. Δαμιανό και στη συνέχεια
τον κήρυξε έκπτωτο;
Όπως έχω ήδη αναφέρει στο υπό στοιχείο Α΄ ερώτημα, η χειροτονία του Ηγουμένου
της Ιεράς Μονής Σινά σε επίσκοπο και εκλογή του σε Αρχιεπίσκοπο Σινά, Φαράν καιεπισκόπων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων – συνεπάγεται και την υπαγωγή του στον
Πατριάρχη Ιεροσολύμων και στην περί αυτόν Ιερά Σύνοδο, ως προς την κρίση των
κανονικών παραπτωμάτων του. Συνεπώς, κατά τα φαινόμενα, ορθώς βάσει των
διατάξεων του Κανονικού Δικαίου περί εκκλησιαστικής δικαιοσύνης, η Ιερά Σύνοδος
του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων κλήτευσε ενώπιον της τον Αρχιεπίσκοπο Σινά,
προκειμένου να απολογηθεί. Όμως, προκειμένου να διασφαλισθεί το έγκυρο της όλης
διαδικασίας, θα έπρεπε:
α) καταρχήν – κατά το άρθρο 19 των Θ.Κ. – να κατηγορηθεί από το σύνολο της
Σιναϊτικής Αδελφότητας (δηλαδή της Γενική Συνέλευση των Πατέρων), για ένα ή
περισσότερα κανονικά παραπτώματα που αντιβαίνουν στο αρχιεπισκοπικό αξίωμα
συμφώνως προς το άρθρο 12 των Θ.Κ., δηλαδή: 1) κατάχρηση δικαιωμάτων, όπως
αυτά του αποδίδονται από τους Θεμελιώδεις Κανονισμούς, 2) πνευματική
ανεπάρκεια, που καθιστά αδύνατη την άσκηση διοικήσεως, 3) έκπτωση από τα
δόγματα της ορθόδοξης πίστεως και των αποφάσεων των Οικουμενικών συνόδων και
των μοναστηριακών εθίμων και 4) κατάχρηση χρημάτων,
β) η καταγγελία αυτή να κοινοποιηθεί στην Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου
Ιεροσολύμων,
γ) η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, τηρώντας τις διατάξεις της
κανονικής νομοθεσίας περί εκκλησιαστικής δικαιοσύνης, να διατάξει ανάκριση και
στη συνέχεια, εφόσον υπήρχαν ενδείξεις για τέλεση εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου
Σινά μίας ή περισσοτέρων από τις προαναφερθείσες πράξεις, να του παραδώσει
πλήρη φάκελο με όλα τα στοιχεία της δικογραφίας, γνωστοποιώντας του επακριβώς
τις καταλογιζόμενες σ’ αυτόν πράξεις, καθώς και τους ιερούς κανόνες, που
προβλέπουν τις πράξεις αυτές, προκειμένου αυτός να προετοιμάσει την απολογία του.
Εν τέλει, εάν εκρίνετο, και μετά την απολογία του, ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για
την συγκρότηση Συνοδικού Δικαστηρίου, τότε θα έπρεπε να του επιδοθεί κλήση, να
παραστεί ενώπιον του Συνοδικού Δικαστηρίου του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων,
αναφέροντας επακριβώς στην κλήση επακριβώς, τόσο τα κανονικά παραπτώματα, για
τα οποία κατηγορείται όσο και τους ιερούς κανόνες που τα προβλέπουν. Από τα μέχρι
τώρα δημοσιεύματα αλλά και την δημοσιευθείσα κλήση προς απολογία του
Αρχιεπισκόπου Σινά ενώπιον της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων,
είμαι βέβαιος, ότι η νόμιμη και κανονική διαδικασία δεν ακολουθήθηκε. Πολλώ δε
μάλλον, διότι έλαβε υπόψιν της ως έγκυρη την απόφαση της Σιναϊτικής Αδελφότητας
περί παύσεως του Αρχιεπισκόπου Σινά από την θέση του Ηγουμένου, απόφαση η
οποία – όπως ήδη ανέφερα – ήταν εσφαλμένη και ελέγχεται σοβαρώς για την
εγκυρότητα της.
Συνεπώς, εσφαλμένως η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων κάλεσε προς
απολογία τον Αρχιεπίσκοπο Σινά, Φαράν και Ραϊθώ, όπως και εσφαλμένως στη
συνέχεια τον κήρυξε έκπτωτο. Τούτο σημαίνει, ότι από νομοκανονικής απόψεως,
ουδέποτε ο Αρχιεπίσκοπος Σινά κηρύχθηκε έκπτωτος, ουδέποτε μέχρι της
παραιτήσεώς του απώλεσε τον θρόνο τού Αρχιεπισκόπου Σινά μέχρι της
παραιτήσεως του και ορθώς παραιτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2025.
Εν κατακλείδι, όπως καταλαβαίνετε, όταν οι πολιτικοί αναμειγνύονται στις
εκκλησιαστικές υποθέσεις, όπως συνέβη με την υπόθεση της Ιεράς Μονής Σινά – όχι
μόνο χωρίς να γνωρίζουν και χωρίς να ρωτάνε αυτούς που γνωρίζουν αλλά και
αποκλείοντας ρητώς και κατηγορηματικώς αυτούς που γνωρίζουν – δημιουργείται
αυτή η άνευ λόγου και αιτίας χαοτική κατάσταση. Κοινώς, στην υπόθεση της Ιεράς
Μονής Σινά τα κάναμε σαλάτα. Και μάλιστα σαλάτα ΠΟΛΙΤΙΚΗ. Και όπου και αν
βάλετε τον τόνο, το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο.Σινά δεν έχει λυθεί αλλά φαίνεται να βαίνει προς την επίλυση της. Και τούτο, διότι
είναι σφόδρα πιθανό και κατά την φυσική ροή των πραγμάτων, ότι στο άμεσο μέλλον
θα ανακύψουν πολλά και διάφορα ζητήματα, τα οποία θα έχουν ως βάση τους τούς
λάθος χειρισμούς, που έγιναν από όλες τις πλευρές στο διαρρεύσαν διάστημα. Η
εκλογή, βεβαίως, του νέου Ηγουμένου της Ιεράς Μονής συνιστά μία σημαντική
εξέλιξη προς την σωστή κατεύθυνση, δεν αρκεί όμως, για να μηδενίσει το κοντέρ των
τετελεσμένων λαθών και να αρχίσουν όλα από το μηδέν. Γιατί το ορθόν είναι, να
φτάνεις στο σωστό αποτέλεσμα με τον σωστό τρόπο, όχι με οποιονδήποτε – έστω και
λάθος – τρόπο. Χρειάζονται, συνεπώς, σωστοί χειρισμοί, όχι πολιτικοί χειρισμοί.
Αλλά οι σωστοί χειρισμοί προέρχονται από ανθρώπους, που γνωρίζουν και
υλοποιούνται από ανθρώπους που αποφασίζουν, τόσο της Εκκλησίας όσο και της
Πολιτείας
Τι θα γίνει από εδώ και πέρα, δεν ξέρω.
Τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα, ξέρω αλλά επειδή ακριβώς ξέρω, φοβάμαι, ότι
δεν θα ερωτηθώ.
Άλλωστε, ήδη με σχετικό email, είχα θέσει τις γνώσεις μου στον θεσμικό παράγοντα
του Υπουργείου Παιδείας, που είναι επιφορτισμένος με την πολιτική διαχείριση της
υποθέσεως αλλά ουδέποτε έλαβα απάντηση, έστω και αρνητική.
Ελπίζω, πάντως, να μην έχουμε τετελεσμένα γεγονότα, που να θίγουν την
Ιερά Μονή Σινά γενικότερα ως θεσμό, συμπεριλαμβανομένου και του ζητήματος της
εν Αιγύπτω ακίνητης περιουσίας, η οποία επίσης τυγχάνει προστασίας, ίσης αξίας με
το καθεστώς της Ιεράς Μονής Σινά και την κινητή περιουσία της.
Κατόπιν τούτων, και αναμένοντας τις περαιτέρω εξελίξεις, ενθυμούμαι τον
τίτλο γνωστού έργου του συγγραφέα William Douglas-Home και σας εύχομαι
«Καληνύχτα και φρόνιμα».
Δρ. Αναστάσιος Βαβούσκος
Δικηγόρος
Άρχων Ασηκρήτης της Μ.τ.Χ.Ε.
Το πρωτότυπο άρθρο
https://exapsalmos.gr/ypothesi-ieras-monis-sina-erotiseis-apantiseis-kai-symperasmata/
ανήκει στο
Εξάψαλμος
.
«
Προηγουμενο
Εκοιμήθη ο εμβληματικός Γέροντας Βασίλειος Γοντικάκης
»
Επομενο
Η εικόνα που πληγώνει: Η υποδοχή του Οικουμενικού Πατριάρχη στον Λευκό Οίκο
